Orta Asur Devleti'nin ortaya çıkışı ve I. Tiglat-pileser dönemi siyasi faaliyetler

Abstract

Asur tarihi, araştırmacıları tarafından 3 ana evreye ayrılmıştır. Buna göre Asur, Eski, Orta ve Yeni olarak sınıflandırılmıştır. Yazılı belgelerin incelenmesi sonrasında Orta Asur olarak adlandırdığımız bu dönem, Eski Asur dönemine göre daha örgütlü ve güçlü bir devlet yapısıyla karşımıza çıkmaktadır. Orta Asur devletinin ortaya çıkışını dönemin siyasal ve çevresel faktörleri tetiklemiştir. Dönemin güçlü devletleri arasında yer alan Hitit, Mısır, Mitanni ve Babil devletlerinin kendi aralarındaki çıkar çatışmaları ve dış faktörlerin etkileri nedeniyle zayıflamaları, Asur için büyük avantaj olmuştur. Dönemin siyasi durumuna ışık tutan, Amarna Çağı olarak adlandırılan süreçte Mısır Tel-el Amarna şehrinde ele geçirilen mektuplardan ve Asurlu kralların yazıtlarından, Asur’un bölgesel bir güç olmaktan çıktığını ve büyük devletlerle eşit konuma geldiğini anlamaktayız. Ön Asya siyasi ve kültürel tarihini derinden etkileyen Kadeş Savaşı ve Ege Göçleri ise bu güçlenmenin bir başka nedenidir. Asur-uballit ile başlayan bu yükselme dönemi I. Tiglat-pileser ile son bulmuştur. Orta Asur devletinin çöküş nedeni ise Suriye ve Filistin bölgelerinden yavaş fakat etkili bir biçimde gerçekleşen Arami kabilelerin göçleri olmuştur. Orta Asur döneminde devletin sosyal yapısı, askeri teşkilatı başta olmak üzere bürokrasinin ve hatta kralların eylem biçimi ve hareket alanlarına dair birçok kuralın değiştiği bir dönemdir. Birçok uygulama Asur’un yıkılışına kadar sürmüştür.

Assyrian history is divided into three main phases by researchers. Accordingly, Assyrian is classified as Old, Middle and New. After examination of the written documents, Middle Assyrian, which we term, was more powerful the structure of a state and more organized than Old Assyrian. The emergence of the Middle Assyrian period is triggered by political state and environmental factors. Located between the powerful states of the period, Hittite, Egyptian, Mitanni, and Babylon conflicts of interests between them and weakening the impact of external factors have been a great advantage for the Assyrian. We understand that Assyrian got out being regional power and become equal position the other states from sheds light on the political situation of the period which was nomenclature Amarna Age, letters captured in Telel Amarna city of Egypt and the inscriptions of the king of Assyrian. In two important events have deeply affected the Front Asian political and cultural history, the Battle of Kadesh and Migration of the Aegean, are another reason for this strength. This period started with Asur-uballit and it finished with I. Tiglat-pileser. Migration of Arameans who came from region of Syria and Palestine caused the collapse of the middle Assyrian Empire. The middle Assyrian period of the state in the social structure, military organization, particularly the bureaucracy, and even of the King's rule changes many of the areas of action and movement period. Many of the implementations lasted until the fall of Assyrian.