Özet:
Son yıllarda Milli Eğitim Bakanlığı’nın okullarda değerler ve eğitimine yönelik birtakım
çalışmaları yürütüyor olması sevindirici olarak görülmektedir. Ancak milli, manevi, evrensel,
insani, bireysel ve toplumsal değerlerin çocuklara öğretilmesinde yeterli değildir. Okul
müfredatında örtük olarak yer alan değerlerin birçok dersin ünite ve konularında yüzeysel
olarak da olsa yer alması değerlerin gerçek manada içselleştirilmesinde yeterli
gözükmemektedir. Yapılan araştırmalarda (Snook, 2007; Aktepe, 2010; Rowe, 2004;
Tahiroğlu, 2011) değerlerin eğitiminde öğretmenin sınıf içi uygulamalarının ve yaptığı
etkinliklerin değerler eğitiminde etkili olduğunu, öğretmenlerin değer eğitiminin merkezinde
olmasını ve değer eğitimi programının hazırlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Yine yapılan
araştırmalarda (Lamberta, 2004; Tahiroğlu, 2011; İşcan Demirhan, 2007; Aktepe 2010;
Dilmaç, 2007) geliştirilen ve uygulanan değerler eğitimi programlarının daha etkili olduğu
sonucuna varmışlardır.
Aileler çocuk eğitiminde zorlanmakta çoğu zaman çaresiz kalmakta, değerlerin çocuklara
kazandırılmasında güçlükler yaşamaktadırlar. Yapılan araştırmalarda (Knafo, 2003; Akbaş,
2004; Yazıcı, 2006) okulda verilen değerlerin aile ve çevrede yeterince pekiştirilmediği,
ailelerin de bilinçlendirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Çocukların değer eğitimi sürecinin
başarıya ulaşması için ailelerin de bu sürece katkı sağlamasıyla mümkün olabilecektir.
Ailelerin hazırlanacak olan değer eğitimi programında sürece dahil edilmesi ve katkı
sağlaması önemsenmelidir.
Değerler eğitimi sürecinin başarıya ulaşması için şu konulara dikkat edilmelidir:
Aileler, değerler eğitimi konusunda farkındalık yaratmaları için bilgilendirilmelidir.
Ailelerin değerlerin eğitimi programının hazırlanmasında aktif olarak yer alması
sağlanmalıdır.
Okulda hazırlanacak olan değerler eğitimi programına öğretmenler dahil edilmelidir.
Öğretmenler değer eğitiminin ve öneminin farkına varması sağlanmalı, değer öğretim
stratejileri hakkında kurslar ve seminerler yoluyla bilinçlendirilmelidir.
“Okuldaki değerler eğitimi programına” paralel olarak ailelere yönelik olarak “Ailede
değerler eğitimi programı” hazırlanmalıdır.
Öğretmen ve ailelerin hazırlanan bu programı özümsemeleri kurs ve seminerler
yoluyla sağlanmalıdır.
Öğretmenlerin ve ailelerin “değerler eğitimi öğretim stratejilerini” bilmesi bu sürecin
başarıya ulaşması açısından önemlidir.
Değerlerin eğitiminde kullanılmak üzere ayrıntısıyla değerleri ele alan etkinlik
örneklerinin sunulduğu kaynak kitap, eğitsel film, örnek hikaye, yaşantılardan örnek
olaylar, animasyonlar, cd vs. kullanılması için gerekli olan çalışmalar yapılmalıdır.
Üniversitelerin eğitim fakültelerinde “değerler eğitimi” dersinin zorunlu veya
olamıyorsa seçmeli olarak okutulması sağlanmalıdır.
Okul müfredatında “değerler ve eğitimi” ismiyle zorunlu olamıyorsa seçmeli de olsa
bağımsız bir ders olmalıdır.
Aile içerisinde ve okulda çocuklara öğretilmesi gereken değerleri şöyle sıralayabiliriz:
1.Sorumluluk, 2.Saygı, 3.Sevgi, 4.Adalet, 5.Mutluluk, 6.Dürüstlük, 7.Hoşgörü, 8.İyilik,
9.Sadelik, 10.Özgürlük, 11.Estetik, 12.Birlik, 13.Misafirperverlik, 14.Fedakârlık, 15.Öz saygı,
16.Vefalılık, 17.İşbirliği, 18.Paylaşma, 19.Sabır, 20.Anlayış, 21.Barış, 22.Çalışkanlık,
23.Yardımseverlik, 24.Cömertlik, 25.Açık fikirlilik, 26.Bilimsellik, 27.Alçakgönüllülük,28.Temizlik, 29.Güvenilirlik, 30.İffetli olmak, 31.Öz denetim, 32.Allaha inanmak,
33.Tutumluluk, 34.Duyarlılık, 35.Sağlık, 36.Vatanseverlik, 37.Aileye bağlılık, 38.Dayanışma,
39.Azimli olmak, 40.Empati, 41.Kültürünü yaşatmak, 42.Bağımsızlık, 43.Öz güven,
44.Merhamet.