Bu araştırma Türkiye’de “Ayakkabı Tasarımı ve Üretimi Lisans Programına
Yönelik Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi” amacı ile yapılmıştır. Genel tarama
modelinde yapılan araştırma için nicel ve nitel veri toplama araçları geliştirilmiştir.
Nicel verileri toplamak amacı ile dört farklı ölçek geliştirilmiş ve bu ölçekler
“Ayakkabı Tasarımı ve Üretimi Lisans Programına Yönelik İhtiyaç Analizi Ölçeği”
başlığı altında toplanmıştır. Ayakkabı tasarımı ve üretimi lisans programı mezununda
bulunması gereken yeterliklerden yola çıkılarak geliştirilen 77 maddelik temel
yeterlikler, tasarım, üretim ve pazarlama yeterliklerinden oluşan ölçek, Kasım 2011
ve Nisan 2012 tarihleri arasında çeşitli üniversitelerde görev yapan eğitim bilimleri,
pazarlama, tasarım, ayakkabı alanında çalışan öğretim elemanları, ayakkabı
üreticileri, ayakkabı tasarımcıları ve ayakkabı öğretmenlerinden oluşan toplam 766
kişilik çalışma evrenine uygulanmıştır. Online uygulama öğretim elemanlarına,
ayakkabı eğitimcilerine ve tasarımcılara yapılmıştır. Yüz yüze uygulama ise İstanbul,
İzmir, Konya, Gaziantep, Adana, Hatay, Manisa ve Bursa illerinde yaşayan ayakkabı
üreticileri ile yapılmıştır. Toplanan veriler ANOVA, T testi, Kruskal Wallis H-Testi,
kullanarak analiz edilmiştir. Ayrıca bazı alt problemlerin çözümlenmesinde
vii
Ortalama, standart sapma vb. betimsel istatistik tekniklerinden faydalanılmıştır. Nitel
veriler ise ayakkabı üreticileri, satıcıları, tasarımcıları ve eğitimcilerinden oluşan bir
katılımcı grubundan görüşme yoluyla ve tüm katılımcılara uygulanan açık uçlu bir
soru ile sağlanmıştır. Nitel veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir.
Araştırma sonucunda Türkiye’de ayakkabı tasarımı ve üretimine yönelik olarak
lisans programlarına acilen ihtiyaç duyulduğu ve bu programların ayakkabı tasarımı,
teknolojisi, üretimi, yönetimi ve pazarlamasına ilişkin eğitim süreçlerinden oluşması
gerektiği ortaya çıkmıştır. Açılacak olan bölümün misyonunun; meslek lisesi
mezunlarına kendi alanlarında lisans eğitimi ve kariyer imkanı sağlamak, ayakkabı
sektörünün bilimsel ve sanatsal alt yapısının güçlendirilmesine katkı sağlamak,
meslek okullarına öğretmen yetiştirmek, sektörün güçlenmesi için bilgi ve teknoloji
üretmek, Türk ayakkabılarının uluslararası marka olabilmesi için çalışacak bireyler
yetiştirmek olması gerektiği araştırma sonuçlarından anlaşılmaktadır.
This research has been carried out to assess the need analysis for the
development and establishment of an undergraduate program focused on footwear
design and manufacturing in Turkey. Both qualitative and quantitative research
methods have been applied during this research. In order to collect the quantitative
data, the research has been carried out under 4 different criterias which are classified
under the heading “The criterias to assess the need analysis for the development and
establishment of an undergraduate program focused on footwear design and
manufacturing”. Based on the competencies that are required from a graduate of a
footwear design and manufacturing program, 77 questions are listed in the
questionnaire. The questionnaire aims to measure the (1) core competencies (2)
design related competencies (3) manufacturing related competencies and (4)
marketing related competencies of a ‘Footwear Design and Manufacturing’ graduate.
The research was conducted among 766 people who were working as pedagogs,
marketing professionals, designers, footwear instructors/lecturers in various
ix
universities and footwear manufacturers, footwear designers and footwear instructors
between November 2011 to April 2012.
The online questionnaire was only conducted among instructors/lecturers,
footwear trainers and footwear designers. The footwear manufacturers who are based
in Istanbul, Izmir, Konya, Gaziantep, Adana, Hatay, Manisa and Bursa were
interviewed in person. The data collected have been analysed by using ANOVA, Ttest, Kruskal Wallis H-test. In order to address some of the obstacles within the
research, some statistical calculations (mean, standard deviation and etc.) have been
used. Qualitative research was carried out by asking an open-end question during one
to one meetings with footwear manufacturers, footwear sellers, footwear designers
and instructors/lecturers. Qualitative data has been processed through scanning the
content generated as a result of the interviews. The findings of the research show that
there is an urgent need to have an undergraduate program in ‘Footwear Design and
Manufacturing’ in Turkey. The scope of the undergraduate program should contain
the processes of footwear design, footwear technology, footwear manufacturing,
management and marketing related issues within itself. The mission of the
undergraduate program should be (1) to give career opportunities to the graduates of
vocational training centres in their own fields (2) to reinforce the scientific and
artistic infrastructure of the current footwear sector, (3) to train the footwear
instructors for vocational schools, (4) to produce knowledge and technology for the
growth of the sector, (5) to train individuals who will dedicate themselves for the
creation of the internationally recognised Turkish brands