Federal devlet modelinin Afganistan İslam Cumhuriyeti'nde uygulanabilirliği

Abstract

This dissertation aims to clarify the applicability of federal state model into Islamic Republic of Afghanistan with its advantages and disadvantages. Islamic Republic of Afghanistan has begun the modernization attempts concurrently with Turkey but its attempts have been failed because of the many internal or external reasons. Originating from the geographical, political, economic and demographic characteristics of Afghanistan, many ethnic groups are supporting unitary state model while many others are supporting federalism. The academic researches about governing structure of Islamic Republic of Afghanistan in Turkish literature are so rare. It is estimated that this study will fill an important gap in the literature. In the study, the theoretical part is fulfilled by searching the federal state model and federalism in national and international literature. One of the leading practitioners of federalism, the United States and the Federal Republic of Germany as a Western European State have been examined. By examining the similarities and differences between Afghanistan and these two countries, it has been tried to determine the level of federalism compliance for Afghanistan.

Bu tez çalışmasının amacı federal devlet modelinin Afganistan İslam Cumhuriyeti’nde uygulanabilirliğini fayda ve mahzurlarıyla birlikte ortaya koymaktır. Afganistan İslam Cumhuriyeti Türkiye ile eş zamanlı olarak modernleşme çalışmalarına başlamış ancak bu çabaları iç ve dış bir takım etkenlerce başarıya ulaşamamıştır. Ülkenin coğrafi, siyasi, ekonomik ve demografik yapısına bağlı olarak, bazı etnik gruplar üniter devlet modelini savunurken bazı etnik gruplar ise federalizmi savunmaktadır. Türk yönetim alan yazınında Afganistan İslam Cumhuriyeti’nin yönetim yapısı hakkında yapılan akademik çalışmaların oldukça az olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın alan yazındaki önemli bir boşluğu dolduracağı değerlendirilmektedir. Çalışmada federal devlet modeli ve federalizm hakkındaki ulusal ve uluslararası alan yazın taranarak teorik kısım tamamlanmıştır. Federalizmin önde gelen uygulayıcılarından biri olan ABD ve bir Batı Avrupa Devleti olarak Federal Alman Cumhuriyeti’nin yapısı incelenmiştir. Bu iki ülke ile Afganistan’ın benzer ve farklı yönleri ele alınarak Afganistan için federalizmin uygunluk düzeyi ortaya konmaya çalışılmıştır.