Bir sultanın giyiminden kesitler: Fatma Sultan

Abstract

Fatma Sultan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın eşi, III. Ahmet’in de kızıdır. “Lale Devri” olarak adlandırılan dönemin aktörlerinden biridir. Fatma Sultan’ın devleti yöneten birinci ve ikinci kişilerin birinci dereceden yakını olması sebebiyle şaşaanın ve lüksün merkezinde olduğu malumdur. Yalnız bu makalede, dönemle ilgili literatürde var olan ‘lüks ve sefa algısı’ üzerinden hareket edilmeyecektir. Çalışmada sadece Fatma Sultan’ın giyim kuşam unsurları üzerinde durulacaktır. Çalışmanın yapılabilmesi için Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden temin edilen bir defter kullanılacaktır. Defter Fon kodu TS.MA.d., gömlek no 2211 künyesini taşımaktadır. Defter, Fatma Sultan’ın ölümünden sonra hazineye aktarılan eşyalarının listesi kayıt altına alınırken oluşturulmuştur. Defterde giyim kuşam eşyalarının yanında altın, kitap, ev eşyası ve mutfak eşyası yer almaktadır. Bu çalışmada sadece giyim kuşam unsurları üzerinde durulacaktır. Yapılan incelemede Fatma Sultan’ın giyim unsurlarının temel unsurlar ve yardımcı unsurlar başlıkları altında incelenebileceği görülmüştür. Çalışmanın amacı kullanılan defterin sağladığı veriler ışığında iç giyimden üst giyime kemerlerden takılara Fatma Sultan’ın nasıl giyindiğinin ipuçlarını yakalamaktır. Böylelikle aynı zamanda 18. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı sarayı kadın giyimi hakkında da fikir edinilmiş olacaktır. Çalışma sayesinde alanına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Fatma Sultan is Nevşehirli Damat Ibrahim Pasha's wife, III. Ahmet's daughter too. She is also the daughter of Ahmet. It is one of the actors of the period called 'Tulip Era'. We are aware that Fatma Sultan is in the center of luxury and comfort because first and second people who govern the state are close to first degree. However, this article will not be based on the 'luxury and sense of perception' that exists in the related literature in the period. Only the elements of the clothing of Fatma Sultan will be discussed in the study. In order to be able to work, a register provided by the Prime Ministry Ottoman Archives will be used. Register Fund code TS.MA.d., shirt no 2211 is carrying the census. Defter, death of Fatma Sultan after the death of the treasure was transferred to the list of items were created. On the back of the clothes are clothing, gold, books, home goods and kitchenware. In this study, only the elements of clothing will be emphasized. It was seen that Fatma Sultan's clothing elements could be examined under the headings of basic elements and auxiliary elements. The aim of the work is to catch the clues of how the Fatma Sultan is dressed. Thus, at the same time in the first half of the 18th century, ideas about the women's clothing of the Ottoman palace will be obtained.The aim of the study is to contribute to the field