61 numaralı Edirne şer’iye siciline göre Edirneli kadınların giyim kuşam kültürü

Abstract

Tereke, diğer adıyla muhallefat kayıtları ölen kişilerin eşyalarının kadının gözetiminde tek tek fiyat ve adediyle birlikte kaleme alındığı kayıtlardır. Bu kayıtlar bazı şehirlerde kadıların tuttuğu şer’iye sicillerinin içine kaydedilirken bazı şehirlerde de özel defterlere kaydedilirdi. Tereke kayıtlarının, kaydedildiği döneme dair çok cömert bir şekilde veri sağladığı bilinmektedir. Bu veriler sayesinde pek çok analiz yapılabilir. Dahası tereke kayıtlarından hareketle bir kişinin evini hayal edebilir, giyim kuşamını kabaca zihninizde çizebilirsiniz. Bu özelliğiyle tereke kayıtları folklor çalışmaları için de veri sağlamaktadır. Bizde elimizdeki veriler ışığında 17. Yüzyılın ortalarındaki Edirneli kadınların giyim kuşamı hakkında fikir sahibi olunmaktadır. Osmanlı’daki giyim kültürü kategoriler altında incelenebilir. Saray giyimi, saray dışı giyimi, gayri Müslim giyimi, kadın giyimi ve erkek giyimi gibi. Bizim elde ettiğimiz veriler saray dışındaki kadınlara aittir. Dolayısıyla çalışmamızın bazı sınırları vardır. Bunlarda 61 numaralı şer’iye sicilindeki kayıtlar ve saray dışındaki Müslüman kadın giyimidir. Giyinmek pek çok unsurun birleşiminden oluşur. Yani iç giyim, gündelik giyim ve sokak giysileri birbirinden ayrı işlevleri olan ve aynı zamanda birbirini tamamlayan unsurlardır. Ayrıca giyinme eylemi, bazıları zaruri bir ihtiyaçtan bazıları da sadece süslenme kaygısından sahip olunan aksesuarlarla tamamlanır. Bu aksesuarlar vücudun çeşitli bölgelerinde kullanılabilir. Kişilerin alım gücüyle orantılı olan aksesuarlar zenginlik arttıkça pahalılaşır ve yapımında pahalı mücevherler kullanılır. Giyim- kuşam bir kişinin kültürünü, sosyal statüsünü ve tarzını gösteren bir unsurdur. Herkesin soğuktan ve sıcaktan korunma ve örtünme ihtiyacını karşılamak için yaptığı giyinme eylemi, kişilerin zenginlikleri ve kültürleri ölçüsünde farklılık gösterebilir. Bazı eşyalar vardır ki bir toplumun genelinde kabul görürken, bazı eşyalar ancak zenginlerde ya da farklı kültürlerde görülür. Ya da aynı işlevi gören bir eşyanın malzemesi kişinin zenginliği oranında değişebilir. İşte bu durum bizim çalışmamızda incelenmeye çalışılacaktır.