Kur’ân çevirilerinde nüanslara dikkat etmeme sorunu

Abstract

Öz: Kur’ân tercümesi, yöntem itibariyle geliştirilebilecek bir olgu olarak karşımızda durmaktadır. Bu alanda her yapıcı tenkit, tercüme tekniklerinin gelişmesi adına olumlu bir katkı sağlayacaktır. Kur’ân’ın anlaşılması bağlamında işlevsel yönü oldukça yüksek olan meallerde bazı çeviri hatalarının olduğu, bu alanda çalışma yapan ilim erbabının bildiği bir gerçektir. Makalemizde çeviri hatalarını, somut örnekler ışığında ortaya koymaya çalıştık. Hatalı gördüğümüz çevirilerin mahiyetlerini analiz etmenin yanında, ideal ve doğru olduğu kanaatine vardığımız çevirilere de yer verdik. Çeviri zor bir uğraştır, dolayısıyla isabetli gördüğümüz meallerin mutlak olarak doğru olduğunu iddia etmiyoruz. Maksadımız meal çalışmalarına metodolojik katkı sağlamaktır. Bu makalemizde kavramsal analizler gerektirecek ciddiyette yapılan hatalardan ziyade nüanslara dikkat etmemekten kaynaklanan hatalara dikkat çekmek istedik. Dikkat çektiğimiz hatalar, biraz dikkatli olmakla kaçınılması mümkün olan hatalardır. Bu bağlamda kaynak metne aşırı bağlılıktan kaynaklanan tercüme hatalarına değindik. Buna dair örnekler vererek analizlerimizi somut bir zeminde sunmayı tercih ettik. Edatların kullanım şekillerini dikkate almamaktan kaynaklanan çeviri hatasını ele aldık. Âyetin anlaşılmasında kilit rolü olan kelime veya ibarelerin mana çözümlemesini dikkatli yapmama, çokanlamlı kelimelerin âyet içinde kazandığı manayı dikkate almama, kelimelerdeki temel vurguyu yakalayamama, kelimelerin lugavî ve şer’î anlamlarını doğru tespit edememe ve Kur’ân’ın müstesna gramer yapısını gözden kaçırma ile ilgili çeviri hatalarına örnekler çerçevesinde değinerek meal sahasına katkı yapmaya çalıştık.

Translation of the Quran is a phenomenon that can be developed in terms of method. Any constructive criticism in this area will make a positive contribution to the development of translation techniques. It is a fact that there are some errors in the Quran translations which have very high functional aspect in the context of understanding the Quran, and it is known by the scientists who work in this field. In our article, we tried to reveal translation errors in the light of concrete examples. In addition to analyzing the context of translations that we consider wrong, we also included translations that we believe are ideal and correct. Translation is a difficult task, so we do not claim that the translations we consider accurate are absolutely correct. Our aim is to contribute Quran translation studies methodically. In this article, we intend to draw attention to the errors which are arising due to not paying attention to nuances, rather than the errors which require serious conceptual analysis. The mistakes which we mention can be avoided with more attention. We have mentioned the translation errors which are caused by excessive devotion to the source text. We preferred to present our analysis on a concrete basis by giving examples of this problem. We discussed the translation errors which are caused by not considering the usage of prepositions. Our aim is to contribute to the translation field by mentioning translation errors with related examples such as failure to analyze carefully the meaning of words or phrases that have a key role in understanding the verse of Quran, not taking into account correct the meaning of the poly-meaning words which is used in the verse of Quran, not being able to apprehend the basic emphasis of the words, failure to determine the lexical and religious meanings of the words and fail to notice the exclusive grammatical structure of the Quran.