Joseph Campbell'in monomit kuramı bağlamında Boston destanı

Abstract

Boston destanı, Kırgız Türklerinin mitolojik kahramanlık destanları grubunda yer alır ve yaklaşık 20450 mısra sayısı ile orta hacimli destanlar içerisinde önemli bir yer teşkil eder. Kırgız geleneğinde kence destan olarak nitelendirilen destanın kahramanı Boston’un ismi, Manas Destanının SagımbayOrazbakuulu varyantında kahramanlar arasında geçmektedir. Metinde, destana adını veren başkahraman Boston’un olağanüstülüklerle örülü doğumundan sonra çıktığı maceralı yolculuğunda yaşadığı zorlu sınavları aşarak yer altı ve yerüstünde hâkimiyet kurma, erginlenme mücadelesi ve ardından ana vatana dönüş süreci canlı bir şekilde gözler önüne serilir. Boston’un Yola Çıkış’ı destanın ilerleyen bölümlerinde ilk eşi olan Cezbilek tarafından gönderilen “altın yüzük” ve “deri muska” ile sembolize edilmiş evlilik çağrısı ile başlar. Erginlenme ilk olarak Boston’un sınırın kızıl tilkisini geçtikten sonra alp karakuşu yenmesiyle karşımıza çıkar. Kahramanın yolculuğu, öz yurdundan uzakta erginlenme aşaması gerçekleşirken türlü sınavlar yolundan geçerek ve kahramanın değişim göstererek ata yurduna dönüşü ile tamamlanmaktadır. Bu çalışmada mitler üzerine önemli teoriler ortaya koyan Amerikalı araştırmacı Joseph Campbell’in “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” adlı eserinde yer alan Yola Çıkış, Erginlenme ve Dönüş adını taşıyan aşama arketipi, monomit kuramı dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmış ve Türk destan kahramanlarından önemli bir örnek olan Boston’a uygulanabilirliği incelenmiştir.

The epic of Boston is in the group of mythological heroic epics of Kyrgyz Turks; and, with its approximately 20,450 lines, it has an important role among medium-volume epics. The hero of Boston's name as the “kenceepic” characterized by the edge of the Kyrgyz tradition , passes between the heroes of the Manas epic SagımbayOrazbakUulu variants.In the text, supernatural birth of the eponymous hero, Boston, and the challenging trials he has to face during his adventurous journey is told; his struggle to establish dominance both on the ground and under the ground through achieving these trials, his struggle to mature, and the process of home coming are vividly displayed. In the following chapters of the epic, Departing of Boston begins with the invitation of marriage, which is symbolized by “the golden ring” and “leather amulet” sent by his first wife Cezbilek. Maturity firstly shows up when Boston defeats red fox of the border, and the alpine black eagle. Journey of the hero is completed when he comes back to his homeland after a period of change resulted from his maturity process away from his homeland and the struggles he faces during this process. In this study, an analysis is made within the context of monomyth theory, and the phase archetype, which is named as Departing, Maturity, and Return in “The Hero with a Thousand Faces”, the book of an American researcher Joseph Campbell, who suggests important theories with regard to myths; and, its applicability to Boston, as an important example of Turkish epic heroes, is analysed.