Petrol öncesi dönemde kuveyt siyaset tarihi (1750-1930)

Abstract

Petrol sonrası dönemde büyük bir dönüşüm geçiren Körfez ülkelerinin ekonomik ve siyasi süreçlerini açıklamaya çalışan klasik rantiye devlet yaklaşımının Kuveyt devletinin siyasi yapısını tam karşılayamadığı görülmektedir. Diğer taraftan monarşik yapıya rağmen Kuveyt siyasi yaşamı, ağır aksak işlese de, diğer körfez ülkelerine nazaran daha katılımcı bir görünüm arz etmektedir. Bunun temelinde yatan etkenlerden birini de söz konusu ülkenin petrol öncesi dönemde geçirmiş olduğu siyasi deneyim oluşturmaktadır. Petrol öncesi Kuveyt siyaset tarihi klasik rantiye devlet yaklaşımının petrolün yarattığı zenginliğin toplumun siyasi pasifizmini sağlayacağı şeklindeki görüşünü kısmen de olsa önlemiştir. Bu uzantıda petrol öncesi Kuveyt siyaset tarihi adı geçen çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada Kuveyt’in kuruluş süreci, kuruluşunda etkili olan aktörler ve söz konusu aktörlerin Kuveyt politika yaşamındaki yeri ele alınmıştır. Özellikle bilinenin aksine Kuveyt’in kuruluş sürecinde El-Sabah ailesinin tek başına etkili olmadığı, El-Sabah ailesinin de dahil olduğu ve adı geçen toprakların önde gelen ailelerinden meydana gelen Bani Utub kabilesinin önemli rol oynadığı görülmektedir. Siyasi yaşamı etkileyen ve belirleyen yönetici kesim dışında ekonomik zenginliği elinde bulunduran ve yöneticilerin ekonomik anlamda bağımlı olduğu ticari elitlerin deaz yöneticiler kadar bu süreçte rol aldığı görülmektedir. Bu noktada o dönem hakim olan “ortak yönetim anlayışı”nın petrol sonrası dönemde de iç politik hayatı etkileyecek şekilde Kuveyt siyaset tarihinde önemli role sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Çalışmada petrol öncesi Kuveyt siyaseti ele alınarak günümüz Kuveyt siyasi geleneğinin daha iyi anlaşılması amaçlanmaktadır.

It is seen that the classical rentier state approach seeking to explain the economic and political process of Gulf states fails to explain the political structure of the State of Kuwait. On the other hand, although the political life of Kuwait operates even at a snail’s pace despite the monarchic structure, it displays a more participatory nature in comparison to those of the other Gulf states. One of the underlying reasons is the political experience the country had before oil. Kuwait’s political history before oil partly weakens the rentier state approach claiming that the wealth coming with oil causes political passivism in society. In this context, the political life in Kuwait is the subject of this paper. This paper analyzes the actors who were active in the foundation of Kuwait and their roles in the political life of Kuwait. It is seen that, contrary to what is believed, El-Sabah family was not the only actor active in the foundation process of Kuwait, but also Bani Utub tribe which consists of leading families of the respective lands and covers El-Sabah family also played an important role during the process. Merchant class who hold the economic wealth and to whom the administrators economically depend on seem to have been as effective as the administrators influencing and shaping the political life. For this reason, it is obvious that “joint governance culture” dominating the era at the time being played an important role in the political life of Kuwait, with its impacts on the domestic political life in the period after oil. The study seeks to shed a light to the current political tradition of Kuwait, by analyzing the politics of Kuwait before oil.