Demokrat Parti İstanbul Milletvekili Aleksandros Hacopulos’un anayasayı ihlal davasında yargılanması

Abstract

İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte bütün dünyada ortaya çıkan liberal gelişmelerden Türkiye de etkilenmiştir. Türkiye daha önce deneyip başarısız olduğu çok partili siyasal hayata geçiş konusunu yeniden gündemine almıştır. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) egemenliğindeki tek partili sistemden çok partili demokratik sisteme geçilmesinde İkinci Dünya Savaşı’nı demokrasi cephesinin kazanmasının önemli rolü olmuştur.

TBMM’nin gayrimüslim milletvekillerinden biri olan Aleksandros Hacopulos, 1954-1960 yılları arasında DP İstanbul milletvekili olarak 2 dönem görev yapmıştır. Görev yaptığı iki dönem süresince TBMM genel kurulunda toplam 8 kez söz alarak çeşitli konularda görüşlerini beyan etmiştir. Milli Eğitim Komisyonu’na seçilen Hacopulos Batı Trakya’daki okulları ziyaret ederek sorunlarıyla yakından ilgilenmiştir. Hacopulos, milletvekili seçildikten sonra Patrikhane ve Rum cemaatini unutmamış ve fırsat buldukça kilise ve yardım kuruluşlarının ihtiyaçlarına destek olmaya devam etmiştir. 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrasında bütün DP milletvekilleriyle birlikte tutuklanmış ve Yassıada’da Anayasayı ihlal etmekten yargılanmıştır. İddianamede Hacopulos’un yargılanmasına gerekçe olarak Anayasayı ihlal ve tağyir yolu ile diktaya gidilmesine destek olmak, Atatürk inkılaplarına saygı göstermemek, 16.000 liralık döviz almak gösterilmiştir. Hacopulos savunmasında bütün iddialara karşı TBMM’de yaptığı konuşmalardan ve bahse konu faaliyetlerden deliller sunarak savunmasını yapmıştır.

Hacopulos’a savunmasında İstanbul Barosu avukatlarından Nusret Kalyoncuoğlu vekâlet etmiş, hakkında açılan anayasayı ihlal ve ardından halkı silahlandırmaya teşvik ve gayri meşru servet edinmek davalarının hepsi beraat kararı ile sonuçlanmış ve 1961 yılında hürriyetine kavuşmuştur. Bu çalışmada Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Yassıada Tutanakları ve TBMM Zabıt Tutanakları çerçevesinde hazırlanan Demokrat Parti İstanbul milletvekili Aleksandros Hacopulos’un Yassıada’da yargılanma sürecini ele almaktadır.