Elazığ ili Baskil ilçesi halk hekimliği

Abstract

Halk hekimliği, halk biliminin inceleme alanından biri olup insanoğlunun varoluşundan itibaren başlayıp günümüze kadar devam eden bir gelenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman zaman sağlık problemleri yaşayan insanlar, bazı tedavi yöntemlerine başvurarak hastalıklarına çare bulmaya çalışmışlardır. Denenmiş olan bu pratiklerden olumlu sonuç elde edilen tedavi yöntemleri zamanla bazı değişim ve eklemelerle birlikte nesilden nesile aktarılıp günümüze kadar ulaşabilmiştir. Günümüzde insanların bazı hastalıklara, modern tıbbın yanı sıra herhangi bir tedavi merkezine başvurmadan kendi yöntemleriyle sağaltma yaptıkları bazen de kutsal kabul ettikleri ziyaret mekânlarına başvurdukları görülmüştür. Bunun yanı sıra ilahi bir güce sahip olduklarına inandıkları ocaklara da başvurdukları görülmüştür. Çalışmada, yapılan derlemeler ve literatür araştırmaları sonucu bölgedeki halk hekimliği ve uygulamaları detaylı bir şekilde açıklanıp değerlendirilmiş, yapılan uygulamalar ayrıntılı olarak aktarılmıştır. Köklü bir tarihe ve zengin bir kültürel yapıya sahip olan Elazığ ili Baskil ilçesinin sahip olduğu kültürel unsurlardan birisi de halk hekimliği ve uygulamalarıdır. "Elazığ İli Baskil İlçesi Halk Hekimliği" başlıklı bu çalışma toplam dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Baskil ilçesi tanıtılmış bu bölgenin tarihi, coğrafi özellikleri, ekonomik yapısı, nüfusu ve turizmi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde halk, halk bilimi ve halk hekimliği kavramları açıklanarak, halk hekimliği ile ilgili yapılan bazı çalışmalar sunulmuştur. Üçüncü bölümünde ilçeye özgü yapılan halk hekimliği uygulamalarına yer verilmiştir. İlk olarak, bir tedavi merkezine başvurmadan halkın geneli tarafından tatbik edilen tedavi uygulamaları, yöre halkının inançları doğrultusunda hastaların başvurdukları bazı ziyaret mekânları ve buralarda yapılan birtakım uygulamalar, halk hekimi olarak başvurulan bazı ocaklar belirtilmiştir. Son olarak tedavilerde kullanılan bitkisel, hayvansal, madensel ve diğer ürünler bölümlere ayrılmış ve alfabetik sırayla verilmiştir. Tezin değerlendirmesinin yapıldığı dördüncü bölümde ise Baskil yöresindeki hastalıklar için uygulanan pratikler, çeşitli ürünler ile hazırlanan ilaçlar, ziyaret yerlerinde ve sağaltma ocaklarında uygulanan yöntemler incelenmiştir. Sonuç bölümünde Elazığ ili Baskil ilçesinde yüzyıllardır süre gelen halk hekimliği uygulamalarının bir kısmının eski önemini yitirerek unutulmaya yüz tutmasına rağmen ilçenin geleneksel halk hekimliği uygulamalarının eskiye bağlı kalınarak büyük oranda devam ettirildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Folk Medicine is one of the investigation areas of folklore, and it is a custom that has started since the existence of humankind and survive until today. People who sometimes have some health problems have sought for cure by applying to some ways of treatment. Some of these treatment methods from the approved practices, from which some favorable outcome have gained, have undergone some changes with some additions in time and have been able to survive until today by having been passed down. Today it can be seen that some people, besides modern medicine, heal some diseases with their own methods without applying treatment centers and sometimes visit some places they consider holly. In addition to these; it can be seen that they also apply to the health centers which are believed to be sacred by them. In the study; as a result of the compilations and literature researches, folk medicine and its applications have been explained and evaluated in detail, and the application conducted have been explained in detail. One of the cultural elements that Baskil District of Elazığ Province, which has a deeprooted history and rich culture, has is folk medicine and its applications. This study with the tittle' Folk Medicine of Baskil District in Elazığ Province consists of four sections. In the first section, Baskil District has been described; and information about its history, geographic features, economic structure, population and tourism has been given. In the second section; folk, folklore and folk medicine concepts have been described, and some studies conducted about folklore have been presented. In the third section; folk medicine applications proper to the District have been explained. First, the treatment applications practiced by the general public without applying to treatment centers, some visiting places that the patients visit in accordance with the faith of locals, some applications practiced in these visiting places, and some centers applied for folk medicine have been stated. Lastly, herbal, mineral and other products used in treatments have been divided into sections and stated in alphabetical order. In the fourth section, in which the evaluation of the thesis is made, applications practiced for the diseases, prepared medicines with various products, methods applied in visiting places and treatment centers in Baskil region have been studied. In the conclusion; it has been concluded that the districts' traditional folk medicine applications, remaining loyal to back, have been substantially survived although some of folk medicine applications, which have existed for centuries in Baskil District of Elazığ Province, have lost their importance and have been about to be forgotten.