Çağdaş sanat pazarında bir marka olmak: Bir vaka incelemesi olarak Damien Hirst

Abstract

Bu çalışma, günümüzde dünyanın yaşayan en zengin sanatçısı olan Damien Hirst’ün ticari başarısının nedenlerini ve sanat alanında markalaşma sürecini Hirst’ün sansasyonel yapıtları, koleksiyoncusu Charles Saatchi ve danışma kurulunda yer aldığı Tate müzesi üzerinden inceleyerek ortaya koymaya çalışır. 15-16 Eylül 2008 tarihlerinde Sotheby’s’de (Londra) düzenlediği müzayede ile koleksiyoncu ve galeri gibi aracıları atlayarak doğrudan alıcı ile buluşan Hirst 111 sterlinden fazla satış yapmış ve çağdaş sanat pazarında sıra dışı bir örnek oluşturmuştur. Hirst vakasına neden olan etkenler; müze gibi göreli konservatif kurumlarca kabul görmesinin artması, çağdaş sanatın popülerleşmesi, giderek pahalılaşması ve yatırımcıların çağdaş sanatı bir yatırım aracı olarak görmeye başlamaları olarak özetlenebilir. Çağdaş sanat pazarının heterojen yapısı, sanat pazarının diğer pazarlara göre daha az stabil olmasına ve daha az saydam olmasına neden olur. Bu dalgalanma ve opaklık, çağdaş sanat pazarını spekülasyona ve manipülasyona açık hâle getirir. Çalışma, çağdaş sanat pazarının oyuncularının sanat pazarı ağı içindeki rolünü, sanatçıların yapıtlarının bu ağdaki dolaşımını ve dolaşımdaki pek çok sanatçı arasından bir marka olarak öne çıkan Damien Hirst’ü bir vaka incelemesi olarak ele alır.

Using case study research methodology, this research focuses on Damien Hirst who is considered as the richest living artist today, in real life context and aims to find out the reasons behind Hirst’s commercial success through his sensational artworks, his collector Charles Saatchi, and Tate museum, and investigates branding process in the field of art With the auction that Hirst organised at Sotheby’s (London) on 15-16 September 2008, he bypassed the intermediates such as collector and gallery, and became an extraordinary example with his £111 m worth sale. The reasons that caused Hirst’s case could be summarised as the following: the increase in acceptance of contemporary art by relatively conservative organisations such as museums, the increase in the popularity of contemporary art, and investors’ increasing interest in contemporary art. The heterogeneous structure of contemporary art market results as being less stable and less transparent. The drift and opacity of contemporary art market makes it open to speculation and manipulation. This study examines the players of contemporary art market in its network, the circulation of the artworks in the network and investigates Damien Hirst as an outstanding brand in this network.