Kur’an-ı Kerim nâzil olduğu dönemden bugüne insanlık için hakikate
giden yolda en birinci yol gösterici olma vasfını sürdürmüştür. İçerdiği
hüküm ve tavsiyeler sebebi bilinsin ya da bilinmesin daima bir hikmete
binaen vazedilmiştir. İnsana şah damarından daha yakın olduğunu haber
veren mutlak ilim sahibi Yüce Allah elbette ki onun bütün zaaf ve gizli
yanlarını kulun kendisinden daha iyi bilmektedir. Merhametinin bir tecellisi olarak da bildirdiği emir ve yasaklarında kulun bu vasıflarını dikkate almakta ve hem maddeten hem de manen onun tabiatına uygun bir
mükellefiyet sunmaktadır. Direkt olarak insanı muhatap alan Kur’an’da
bu etkiyi açıkça görmek mümkündür. Hükümlerinde insan duygu, düşünce ve davranışlarını temel alan Kur’an, bugünün tabiriyle psikolojik bir
okumaya açıktır. Geçmişteki literatür içerisinde kısmî örneklerine şahit
olunsa da bugün itibariyle çerçevesi belirlenmiş bu ilmin ışığında Kur’an
âyetlerine yaklaşmak daha da önem kazanmaktadır. Esasen Psikoloji ve
Tefsirin birlikteliğinde bir ekolün oluşması an meselesi olmakla birlikte
çağdaş müfessirlerden Süleyman Ateş, tefsirinde bazı ayetlere psikolojik
zeminde bir yaklaşım sergileyerek bu anlayışa değerli bir katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada Bakara Sûresi çerçevesinde onun söz konusu yaklaşımı incelenmeye çalışılacaktır.
Since the time when the Qur’ān was revealed, it has continued
to be the first guide for humanity on the way to the truth. The provisions
and recommendations it contains are always put on the basis of wisdom,
whether the reason is known or not. Almighty Allah, who informs man
that He is closer than his jugular vein, surely knows all his weaknesses
and hidden aspects better than His servant. In His orders and prohibitions, which He declared as a manifestation of His mercy, He takes into account these qualities of the servant and makes him responsible both
materially and spiritually in accordance with his nature. It is possible to
clearly see this effect in the Qur’ān that directly addresses human beings. Based on human feelings, thoughts and behaviors in its provisions,
the Qur’ān is open to a psychological reading in today’s terms. Although
there are partial examples in the past literature, it becomes more important to approach the Qur’ānic verses in the light of this science whose
framework has been determined as of today. In fact, the formation of a
school together with Psychology and Tafsīr is only a matter of time, but
Süleyman Ateş, one of the contemporary interpreters, makes a valuable
contribution to this understanding by taking a psychological approach to
some verses in his tafsir book. In this study, an example of his approach
will be presented and analyzed within the framework of the chapter of
al-Baqarah.
