İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlıkları ve öğretim programına bağlılıklarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık ve öğretim programına bağlılık düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2020-2021 eğitim öğretim yılında Nevşehir il genelinde görev yapan ilkokul ve ortaokul öğretmenleri ile yürütülmüştür. Araştırmaya 625 öğretmen katılmıştır. Araştırmada nicel araştırma modelinde tarama modeli temel alınmıştır. Veri toplama araçları olarak "Program Okuryazarlığı Ölçeği" ile "Öğretim Programına Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık yeterliklerini belirlemek amacıyla kullanılan ve araştırmacının kendisi tarafından geliştirilen "Program Okuryazarlık Ölçeği" nin KMO değeri .905, Bartlett Testi sonucu 3626.962, Cronbach Alpha Güvenirlik Değeri de .890 olarak bulunmuştur. Beşli likert tipinde geliştirilen ve 23 maddeden oluşan "Program Okuryazarlığı Ölçeği" kazanım okuryazarlığı yeterliği, içerik okuryazarlığı yeterliği, öğrenme-öğretme süreci okuryazarlığı yeterliği ve ölçme-değerlendirme okuryazarlığı yeterliği olmak üzere dört alt boyuttan oluşmaktadır. Bir diğer veri toplama aracı ise Yaşaroğlu ve Manav tarafından geliştirilen "Öğretim Programına Bağlılık Ölçeği" dir. Ölçek, 16'sı olumlu 4'ü olumsuz olmak üzere 20 maddeden oluşmaktadır. Bu ölçek için yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmaları göz önüne alındığında, bu aracın araştırmada kullanılabilecek bir veri toplama aracı olduğuna karar verilmiştir. Elde edilen nicel veriler SPSS paket programından ve istatistiksel yöntemlerden yararlanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlığı ve alt boyutları olan kazanım okuryazarlığı yeterliği, içerik okuryazarlığı yeterliği, öğrenme-öğretme süreci okuryazarlığı yeterliği ve ölçme-değerlendirme okuryazarlığı yeterliği düzeylerinin yeterli düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin program okuryazarlık düzeyleri cinsiyet, mezun olunan okul türü, meslekte görev alınan süre ve görev yapılan okulun sosyo ekonomik düzeyi değişkenlerine göre incelenmiş olup, bu değişkenlere göre program okuryazarlık düzeyinin anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Program okuryazarlık düzeyinin branş, eğitim durumu ve hizmetiçi eğitim alma durumu değişkenlerine göre ise anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışmanın bir diğer sonucu ise, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin öğretim programına bağlılık düzeylerinin yüksek olması sonucudur. Öğretmenlerin öğretim programına bağlılık düzeylerinde cinsiyet, branş, mezun olunan okul türü, meslekte görev alınan süre ve görev yapılan okulun sosyo ekonomik düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık görülmezken; eğitim durumu ile hizmetiçi eğitim alma durumu değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmüştür. Ayrıca ulaşılan bir diğer veri de program okuryazarlığı yeterliği alt boyutları ve öğretim programına bağlılık arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişkinin bulunmasıdır. Bu bağlamda; ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık ve öğretim programına bağlılık düzeylerini daha da artırmak için program konusuna gereken önemin verilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin lisansüstü eğitim programlarına yönlendirilmesi, öğretim programı ile ilgili hizmetiçi eğitimler almaları ve program geliştirme çalışmalarına katılımlarının desteklenmesi gibi program okuryazarlığı ve program bağlılığı düzeylerinin artırılması adına birtakım öneriler sıralanmıştır.

In this study, it was aimed to examine primary and secondary school teachers' levels of curriculum literacy and commitment to the curriculum. The research was carried out with primary and secondary school teachers working throughout the province of Nevşehir in the 2020-2021 academic year. 625 teachers participated in the research. In the research, the survey model was based on the quantitative research model. "Program Literacy Scale" and "Curriculum Engagement Scale" were used as data collection tools. The KMO value of the "Program Literacy Scale" which was used to determine the curriculum literacy competencies of primary and secondary school teachers and was developed by the researcher himself, was .905, the Bartlett Test result was 3626.962 and the Cronbach Alpha Reliability valve was .890. Developed in a five point likert type and consisting of 23 items, the "Curriculum Literacy Scale" consists of four subdimensions: outcome literacy proficiency, content literacy proficiency, learning-teaching process literacy proficiency and assessment-evaluation literacy proficiency. Another data collection tool is the "Curriculum Engagement Scale" developed by Yaşaroğlu and Manav. The scale consists of 20 items, 16 of which are positive and 4 of which are negative. Considering the validity and reliability Studies for this scale, it was decided that this tool is a data collection tool that can be used in the research. The quantitative data obtained were analyzed using the SPSS package program and statistical methods. As a result of the research, it was concluded that primary and secondary school teachers' curriculum literacy and its subdimensions, acquisition literacy proficiency, content literacy proficiency, learning-teaching process literacy and assessment-evaluation literacy proficiency levels were sufficient. The curriculum literacy levels of the teachers were examined according to the variables of gender, the type of school graduated, the duration of duty in the profession and the socio-economic level of the school where they worked, and it was determined that the curriculum literacy level did not show a significant difference according to these variables. It has been determined that the program literacy level differs significantly according to the variables of branch, education level and inservice training development studies. Another result of the study is that primary and secondary school teachers have a high level of commitment to the curriculum. While there is no significant difference in the level of commitment of the teachers to the curriculum according to the variables of gender, branch, type of school graduated, the duration of emplayment in the profession and the socio-economic level of the school; a statistically significant difference was observed according to the variables of education status and inservice training development studies. In addition, another data reached is that there is a moderately positive and significant relationship between curriculum literacy proficiency subdimensions and commitment to the curriculum. In this context; it was stated that the necessary importance should be given to the subject of the curriculum in order to increase the level of curriculum literacy and commitment to the curriculum of primary and secondary school teachers. In addition, some suggestions have been listed in order to increase the level of program literacy and program commitment such as directing teachers to graduated education programs, receving inservice training related to the curriculum and supporting their participation in program development studies.