Dede Korkut Kitabı'nda geçen hayvan isimlerinin kültürel etimolojisi

Abstract

Dede Korkut Kitabı Türk toplumunun kültürel belleğine izlerini bırakmış çok önemli bir kaynaktır. Bünyesinde barındırdığı Oğuzların tarihi, kültürel ve dilbilimsel pek çok unsur bu eserin önemini daha da arttırmaktadır. Oğuzların toplumsal yaşamında bulundukları coğrafyada olumlu veya olumsuz karşılaştıkları tüm olaylar kültürel kimliklerine kazandırdıkları olgular dil aracılığı ile günümüze kadar ulaşmıştır. Bu anlamda dil hem bu kültürel olguların taşıyıcısı hem de en somut belgesidir. Günümüzde gerek Türk halkbilimi gerekse dilbilimi alanında sayısız çalışmaya kaynaklık Dede Korkut Kitabı'nın sınırları sonsuzdur. Kültürel derinliğin tespit ve değerlendirmesinde ilk başvurulacak kaynak Dede Korkut Kitabı olacaktır. Dede Korkut Kitabı'nda hayvanlar Oğuzların inanç ve düşünce sistemleri, sosyo-psikolojik ve kültürel yapısını anlamlandırmaya yardımcı olur. Dolayısıyla hem maddi bir gereklilik hem de manevi değerler sisteminin anlamsal bütünlüğünü ifade etmenin, açıklamanın, yorumlamanın aracı olmuştur. Bu kapsamda Dede Korkut Kitabı'nda ismi geçen hayvanların etimolojisinden yola çıkarak kültürel izleri takip ve tespit etmek amaçlanmaktadır.

Dede Korkut's book is a very important resource that has left its traces in the cultural memory of Turkish society. Many historical, cultural and linguistic elements of the Oghuz that it contains further increase the importance of this work. All the events that Oghuz people encounter positively or negatively in their social life in the geography in which they are located, the facts that they have acquired their cultural identity have survived to the present day through language. In this sense, language is both the bearer of these cultural facts and the most concrete document. Currently, the boundaries of The Book of Dede Korkut, which is the source of numerous studies in both Turkish folklore and linguistics, are endless. Dede Korkut book will be the first source to be applied in the determination and evaluation of cultural depth. In the book of Dede Korkut, animals help to make sense of the belief and thought systems, socio-psychological and cultural structure of the Oghuz. Thus expressing both a material requirement and the semantic integrity of a system of spiritual values.