Murat Başekim'in romanlarında epik dönüşüm

Abstract

Günümüz yazarlarından Murat Başekim (1975-), şimdiye kadar kaleme aldığı üç roman olan İskit (2014), Karanlık Çağ (2016) ve Sefer (2017) adlı kitaplarında, tarihsel gerçekliğin yanı sıra postmodern tarihyazımına bağlı olarak mitolojik, epik ve fantastik ögelere yer vermektedir. Aynı anda, hem anlatı kişilerinin ruhsal durumlarını derinlikli bir şekilde çizmeye önem vererek çok boyutlu ve biricik karakterler kurgulamakta hem de onları içinde bulundukları topluluğun temsilcisi kılarak yolculuk izleği çerçevesinde kahramanlaştırmaktadır. Bu çalışmada, Başekim'in tarihsel gerçekliği şimdiki zamanda nasıl yorumladığını aydınlatmak amacıyla, romanlarında kurguladığı anlatı kişilerine odaklanılarak metinler yapısal açıdan çözümlenmiştir. Öncelikle, romanlardaki farklı anlatı katmanları, sözlü edebî türler ile roman ilişkisi bağlamında tartışılmış ve gösterilmiştir. Söz konusu katmanların romanlardaki işlevi ve tarihle bağı ortaya koyulduktan sonra şimdiki zaman ile nasıl ilişkilendirildikleri irdelenmiştir. Ardından, başkarakterlerin "kahraman" nitelikleri ve üç romana da egemen olan yolculuk izleği, Joseph Campbell'ın Kahramanın Sonsuz Yolculuğu adlı çalışmasında geliştirdiği yaklaşım başta olmak üzere, sözlü ve basılı kültür ilişkisini konu edinen kuramcıların görüşleri çerçevesinde sorgulanmıştır. Aynı zamanda, yeri geldiğince psikanalitik eleştiriden yararlanılarak karakterlere kazandırılan çağdaş boyut ortaya koyulmuştur. Sonuçta, Başekim'in mit, destan ve efsane gibi sözlü kültüre ait anlatı türlerini kullanmakla birlikte, hem karakter yaratma teknikleri hem de metinlerdeki zamanın yönetimi açısından günümüzle sıkı bir bağı olan metinler ürettiği ortaya koyulmuştur. Bunun da yazarın başarılı bir şekilde uyguladığı ve burada "epik dönüşüm" olarak adlandırılan yöntem sayesinde gerçekleştirildiği öne sürülmüştür. Yazarın ayrıca, kimlik ve tarihin dille inşa edilmiş oluşuna yaptığı vurgu aracılığıyla, yazma edimine dikkat çekerek romanlarında üstkurmaca katmanları yarattığı gözlemlenmiştir. Roman kişilerinin kahramanlaştırılması, kahramanların ödüllendirilmesi ve karşıtlarının cezalandırılması yoluyla da, yazarın teknik açıdan postmodernist olmakla birlikte, romantik bir tavır sergilediği öne sürülmüştür.

Murat Başekim (1975-), a contemporary novelist, places his narratives in historical settings while employing mythological, epic and fantastic elements along the lines of postmodern historiography. In all of the three novels he has so far put down to pen, namely İskit (2014), Karanlık Çağ (The Dark Age, 2016) and Sefer (The Voyage, 2017), he not only constructs multidimensional and unique characters by paying attention to drawing their psychological states in depth, but also simultaneously fashions them as heroes by treating them as representatives of their communities within the framework of the journey theme. This study analyzes Başekim's novels structurally by focusing on his characterization in order to illuminate how he interprets historical reality in the present. It first discusses and reveals the narrative layers in the novels in the context of the relationship between oral literary genres and the novel. After investigating the function of these layers and their association with historiography, it examines how the author associates them with the present time. It then questions the "heroic" qualities of the protagonists and the journey theme that dominates all three novels, with respect to the views of theorists who focus on the relationship between oral and print culture, and especially according to the system developed by Joseph Campbell in his work entitled The Hero with a Thousand Faces. At the same time, it illuminates the contemporary dimension invested in the characters by using psychoanalytic criticism where appropriate. As a result, it demonstrates that Başekim's novels are closely related to the present in terms of both characterization techniques and temporal management, while also dependent on narrative genres of oral culture such as myth, epic and legend. It asserts that this is achieved by a method of "epic transformation" that the author successfully applied. It also claims that the author creates layers of metafiction in his novels by drawing attention to the act of writing, via his emphasis on the construction of identity and history through language. It also argues that Başekim, although technically a postmodernist, exhibits a romantic attitude by molding his characters into heroes, by rewarding them, and by punishing their opponents.