Hipertansiyon hastalarında sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Araştırma, hipertansiyon hastalarında sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum ve yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Çalışma Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji polikliniklerinde Kasım 2018-Nisan 2019 tarihleri arasında çalışma kriterlerine uyan 345 hipertansiyon tanısı olan bireyle yürütülmüştür. Veriler toplanmadan önce Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi etik kurulundan izin, Kırşehir İl Sağlık Müdürlüğü'nden çalışmanın ön uygulaması ve uygulamasının yapılabilmesi için yazılı izin alınmıştır. Çalışmada veriler hasta tanıtım formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, İlaç Tedavisine Bağlılık /Uyum Öz-Etkililik Ölçeği Kısa Formu (İBÖS-KF) ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde Student t Testi, Mann Whitney U testi, One-way Anova Testi, Kruskal Wallis testi, Pearson korelasyon analizi ve doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Bireylerin sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam puan ortalaması 79.62±24.43 olup, ölçeğin bilgiye erişim, bilgiyi anlama, değer biçme/değerlendirme ve uygulama/kullanma alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 15.21±6.01, 21.54±8.08, 25.69±8.70, 17.17±5.08 olarak tespit edilmiştir. Bireylerin (İBÖS-KF) puan ortalaması 38.60±10.64 olarak belirlenmiştir.SF-36 yaşam kalitesi ölçeği alt boyut puan ortalamaları fiziksel fonksiyon 57.33±26.47, fiziksel rol güçlüğü 41.96±45.93, ağrı 55.90±29.45, genel sağlık algısı 53.59±21.83, vitalite 47.29±23.13, sosyal fonksiyon 75.76±28.40, emosyonel rol güçlüğü 30.53±42.78, mental sağlık 54.26±21.14, fiziksel özet skoru 52.20±24.31, mental özet skoru 51.96±20.65 olarak saptanmıştır. Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin tüm alt boyutları ve toplam puanı ile İBÖS-KF arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişki Bulunduğu belirlenmiştir (p <0.05). Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin toplam puanı ile iii SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin tüm alt boyutları arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunduğu saptanmıştır (p <0.05). Çalışma sonucunda hastaların sağlık okuryazarlığının ilaç tedavisine uyum ve yaşam kalitesini etkilediği belirlenmiştir. Bireylerin sağlık okuryazarlığını arttırmaya yönelik girişimler planlaması önerilmektedir.

The research was conducted as a descriptive study to determine the effect of health literacy on adherence to drug therapy and quality of life in hypertension patients. The study was conducted in Kırşehir Ahi Evran University Training and Research Hospital Cardiology outpatient clinics between November 2018 and April 2019 with 345 individuals with a diagnosis of hypertension who met the study criteria. Ethics committee approval, institutional permission and informed consent were obtained from the participants in order to conduct the study. In the study, data were collected using the patient identification form, the Health Literacy Scale, the Medication Adherence Self-Efficacy Scale-Short Form (MASES-SF) and the SF-36 Quality of Life Scale. Student t test, Mann Whitney U test, One-way Anova test, Kruskal Wallis test, Pearson correlation analysis and linear regression analysis were used for statistical evaluation of the data. The total mean score of the individuals' health literacy scale was 79.62±24.43, and the mean scores of the sub-dimensions of accessing information, understanding information, valuing/evaluating and applying/using the scale were determined as 15.21±6.01, 21.54±8.08, 25.69±8.70, 17.17±5.08, respectively. MASES-SF mean score was determined as 38.60±10.64. SF-36 quality of life scale sub-dimension mean scores were determined as 57.33±26.47 in physical function, 41.96±45.93 in physical role difficulty, 55.90±29.45 in pain, 53.59±21.83 in general health perception, 47.29±23.13 in vitality, 75.76±28.40 in social function, 30.53±42.78 in emotional role difficulty, 54.26±21.14 in mental health, 52.20±24.31 in physical summary score, 51.96±20.65 in mental summary score. It was determined that there was a positive, weak, statistically significant relationship between all sub-dimensions and total score of the health literacy scale and MASES-SF (p<0.05). It was determined that there was a positive, weak, statistically significant relationship between the total score of the health literacy scale and all sub-dimensions of the SF-36 quality of life scale (p<0.05). As a result of the study, it was determined that the health literacy of the patients affected the adherence to drug treatment and quality of life. It is recommended to plan initiatives to increase the health literacy of individuals.