Acemhöyük erken tunç çağı III boya bezekli seramik grupları üzerine bir değerlendirme

Abstract

Erken Tunç Çağı III (MÖ 2450-2000) Anadolu toplumlarının kültür, ekonomi, teknoloji gibi alanlara yayılan yenilikler tarafından derinden etkilendiği hareketli bir döneme işaret etmektedir. Bu dönemde, maddi kültürün çeşitli unsurlarını biçimlendiren gelişmelerin seramik üretimini de etkilediği görülmektedir. Orta Anadolu Bölgesi’nin anahtar Erken Tunç Çağı III yerleşimleri arasında yer alan Alişar, Kültepe gibi merkezlere bakıldığında, boya bezekli seramiklerin dönem boyunca yaygın bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Söz konusu yerleşimlerde tanımlanan tablonun bölgenin diğer yerleşimleri için de ana hatlarıyla geçerli olduğu ifade etmek mümkün görünmektedir. Tuz Gölü’nün hemen güneyinde yer alan Acemhöyük, Orta Anadolu Bölgesi’nin en büyük höyüklerinden biridir. Acemhöyük’te yürütülen arkeolojik araştırmalar, kentin Asur Ticaret Kolonileri Çağı boyunca yerel bir krallık merkezi olduğuna işaret etmiştir. MÖ III. binyıl tabakalarında gerçekleştirilen kazılar sonucunda ise yerleşimin genel özelliklerinin yanı sıra Erken Tunç Çağı seramik gruplarının tanımlanması mümkün olmuştur. Seramik gruplarının analizi ise yerleşimde boya bezekli seramik türlerinin Erken Tunç Çağı III tabakaları (XI-V) boyunca, Alişar ve Kültepe örneklerinde görüldüğü gibi yaygın bir şekilde kullanıldığını ortaya koymuştur. Bu çalışmada, Acemhöyük Erken Tunç Çağı III tabakalarında bulunan bir grup boya bezekli seramik, teknik özelliklerine göre gruplara ayrılarak değerlendirilmiş ve çağdaş yerleşimlerde bulunan benzer örneklerle karşılaştırılmıştır. Değerlendirme, Acemhöyük boya bezekli Erken Tunç Çağı III seramiklerinin çağdaş boya bezekli seramik gruplarıyla bağlantılı olduklarına işaret etmiştir. Ancak çeşitli gruplarda tespit edilen dikkate değer ölçüdeki teknik farklılıklar yerel bir geleneğin söz konusu olduğunu ortaya koymuştur.