Şair nefinin şiirlerinde Allah, Hz. Muhammed ve Mevlana sevgisine yönelik dini unsurların değerlendirilmesi

Abstract

Nef’î, 17. yüzyılda yaşamış ve hicivleri ile ün salmış bir şairdir. Yapılan araştırmalarda genellikle Nef’î’nin edebî yönü incelenmiş fakat onun Allah, Hz. Muhammed ve Mevlânâ sevgisi ve dinî anlayışı üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Dolayısıyla bu araştırma yapılırken Nef’i hakkında şu ana kadar tespit edilen çalışmalardaki bakış açısından farklı bir bakış açısı kullanılarak alandaki bir boşluk doldurulmaya çalışılmıştır. Araştırmada Nef’î’nin şiirlerinin ve beyitlerinin araştırılıp incelendiği üç eser esas alınmıştır. Bu eserlerden Nef’î’nin Türkçe Divanı ve Sihâm-ı Kazâ adlı eserleri genellikle hicivlerle yüklü olduğundan dinî konular yok denecek kadar azdır. Fakat Nef’î’nin Farsça Divanı genellikle dinî ve tasavvufî konularla ilgilidir. Nef’î’nin bu divanında işlediği konular tefekkür, tevekkül, Allah aşkı, Hz. Muhammed sevgisi, Mevlânâ muhabbeti ve tevhid gibi konulardır. Onun divanı incelendiği zaman en fazla aşk konusunun yer aldığı görülmektedir. Beyitlerinde aşk konusu “sevgi, muhabbet, gönül” gibi kelimelerle de işlenmektedir. Nef’î, Allah ile ilgili görüşlerini şiirlerinde açıklarken “tevhid” ve “ilahi aşk” kavramlarına özellikle vurguda bulunur. Nef’î’ye göre tevhid inancı imanın temelini oluşturmaktadır. Ona göre bu inanç içten gelen bir duygudur. Bu araştırmada Farsça Divan temel alınmış ve Nef’î’nin dine dair düşünceleri açıklanırken bu esere bağlı kalınmıştır. Nef’î’nin Osmanlı devletinin gelişim ve yükseliş döneminde yaşamış olması ve onun devrin ileri gelenleri üzerinde etkin bir rol oynaması Nef’î’nin Allah, Hz. Muhammed ve Mevlânâ sevgisi ile din anlayışının incelenmesini önemli hale getirmiştir. Bu çalışmada Nef’î’nin Allah, Hz. Muhammed ve Mevlânâ sevgisi ele alınmış ve bu kavramlar dini unsurlar açısından değerlendirilerek bunların Nef’î’nin hayatına yansımaları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın amacı Nef’î’nin Allah, Hz. Muhammed ve Mevlânâ sevgisini dini unsurlar açısından incelemektir. Dinsel yaşayışın davranışlar üzerinde önemli bir etkisinin olduğunu öneren araştırmada literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada Allah, Hz. Muhammed ve Mevlânâ’nın Nef’î’nin dinî yaşayışını olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.