Rusça ağızlarda Türk kökenli alıntı sözcükler: Saratov bölgesi örneği

Abstract

Bir milletin kimliği ve milli kültürün ana unsuru olan dil, yazı dili ve konuşma dili olarak ikiye ayrılır. Yazı dili zaman içerisinde yok olabilirken konuşma dili yaşamaya devam edebilir. Konuşma dilleri kendi içerisinde diyalekt, şive, ağız, lehçe gibi alt gruplara ayrılmaktadır. Diyalekt, yazı dilinden daha eskidir. Millî dilin kadim özelliklerini muhafaza eder ve sürekli zenginleşmesinin kaynağı olarak hizmet eder. Bununla birlikte yazı dili halk ağzı temelinde oluşur ve uzun bir süre onun etkisi altında varlığını sürdürür. Ağızlarda var olan farklılıklar kadim milletler döneminde oluşur. Genel olarak diyalektler, dilin tarihini oluşturur. Dilde kaybolan özelliklerin çoğu diyalektlerde yaşar ve zengin bir malzeme barındırır. Diyalektler bir milletin kültür hazinelerini saklamaktadır. İdil (Volga) topraklarında yer alan Saratov bölgesi, çeşitli Türk topluluklarının ve Rusların asırlar boyunca birlikte yaşadıkları bir alandır. Coğrafi konum olarak Saratov, Rusya’nın Avrupa kısmının güney doğusunda, Aşağı İdil (Volga) havzasının kuzeyinde yer almaktadır. Saratov şehrinin en eski adı Sarı Tau olarak bilinmektedir. Tau Türk dillerinde dağ anlamına gelmektedir ve Saratov biçimine bürünerek günümüze kadar bu adlandırmayı muhafaza etmektedir. Çalışmamızda Türk kökenli bir isme sahip olan Saratov bölgesinin tarihçesi verilecek ve derlenen çalışmalar neticesinde Saratov bölgesi ağızlarında Türk kökenli sözcükler tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu çerçevede Rusya’nın Saratov Bölgesi ağızlarında var olan Türk kökenli sözcüklerin ortaya çıkarılması ve Türk bilim dünyasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.