Türkiye'de turizme dayalı büyüme hipotezinin tutarlılığı: Bölünmüş turizm piyasaları ile analiz

Abstract

Turizm ekonomisi literatüründe turizm-büyüme ilişkisini ele alan çalışmalar genellikle nedensellik hipotezleri üzerinden ilişkiyi analiz etmektedir. Ancak bu çalışmaların birçoğu turizm boyutunu ülkeye gelen toplam turist sayısı veya toplam turizm geliri olarak ölçmektedir. Dolayısıyla, ülkeye çok turist gönderen bir ülkenin büyümeye yapacağı katkı ile az turist gönderen bir ülkenin yapacağı katkı homojen varsayılarak toplamın yanlılığı sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu noktadan hareketle mevcut çalışmanın amacı Türkiye'de turizme dayalı büyüme hipotezinin geçerliliğini bölünmüş piyasalar üzerinden analiz etmektedir. 1998:Q1-2016:Q2 döneminde 18 turizm piyasasına ait veriler kullanılarak yapılan heterojen panel nedensellik analizi sonucunda elde edilen bulgular, 3 ülke için turizme dayalı büyüme hipotezinin, 4 ülke için büyümeye dayalı turizm hipotezinin, 5 ülke için geri besleme hipotezinin, 6 ülke için ise yansızlık hipotezini geçerli olduğunu göstermektedir.

Studies on tourism-growth nexus in tourism economics literature have usually analyzed the relationship in terms of causality hypothesis. A great number of these studies, however, has measured tourism dimension using either tourist arrivals or tourism revenues. Therefore, by assuming a homogeneous growth contribution of a tourist generating country with large number of arrivals than that of with relatively less, which, in turn, leads to aggregation bias problem. Given this knowledge, the goal of this study is to analyze the validity of tourism-led growth hypothesis through disaggregated tourism markets over the period 1998:Q1-2016:Q2. Out of 18 tourism markets, findings obtained from the heterogeneous panel causality technique indicate that tourism-led growth hypothesis holdsfor 3 countries, growth-led tourism hypothesis holds for 4 countries, feedback hypothesis holds for 5 countries, and neutrality hypothesis holds for 6 countries.