Döviz kurlarının ve kredi faiz oranlarının Okun sefalet endeksi üzerindeki etkileri

Abstract

Bu çalışmada, bir makroekonomik performans ölçütü olarak Okun sefalet (iktisadi hoşnutsuzluk) endeksinin döviz kurlarına ve tüketici kredi faiz oranlarına duyarlı olup olmadığı yapısal kırılmaları da dikkate alan ekonometrik yöntemler yardımıyla 2005Q1-2020Q4 dönemleri için Türkiye örnekleminde araştırılmıştır. Döviz kurlarının ve kredi faiz oranlarının endeks üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalara literatürde rastlanmaması ve yapısal kırılmaların dikkate alınması çalışmayı içerik ve konu yönünden özgün kılmaktadır. Hem standart (ADF, PP ve KPSS) hem de çoklu kırılmalı Kapetanios (2005) birim kök testi sonuçlarına göre serilerin tamamı birinci farkta durağan bulunmuştur. Maki (2012) yöntemi ile uzun dönemde birlikte hareket ettiği (eşbütünleşik) tespit edilen serilerin uzun dönem katsayıları ve kısa dönem hata düzeltme modelleri DOLS yöntemi ile elde edilmiştir. Her iki bağımsız değişkenin katsayısı da pozitif ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Ayrıca hem uzun hem kısa dönemde seriler arasında nedensellik ilişkisi VECM’e dayalı yöntemle tespit edilmiştir. Ampirik bulgulara göre, Türk lirası 1 birim değer kaybettiğinde sefalet endeksi yaklaşık 0.89 puan yükselirken, kredi faiz oranları 1 puan arttığında sefalet endeksi yaklaşık 0.10 puan yükselmektedir.

In this study, it was investigated whether the Okun misery (economic discomfort) index, as macroeconomic performance criteria, is responsive to exchange rates and consumer loan interest rates. It has been applied with the help of econometric methods that also take into structural breaks in the sample of Turkey for 2005Q1-2020Q4 periods. The fact that no studies are examining the effects of exchange rates and loan interest rates on the index in the literature and that structural breaks are taken into account makes the study distinctive in terms of content and subject. According to the results of both standard unit root tests (ADF, PP and KPSS) and Kapetanios (2005) unit root test with multiple breaks, all series were found stationary at the first difference. The estimation of long-run coefficients and short-run error correction models of the series were obtained by the DOLS method. Cointegration among the series was determined by the Maki (2012) method. The coefficients of both independent variables are positive and statistically significant. In addition, the causality relationship among the series in both the long-run and short-run was determined by the VECM-based method. According to empirical findings, when the Turkish Lira depreciates by 1 unit, the misery index rises by approximately 0.89 points but the misery index rises by 0.10 points when loan interest rates increase by 1 point.