Ercümend Behzad Lav'ın eserlerinde toplumcu gerçekçilik

Abstract

Toplumcu gerçekçilik, 19. yüzyılda ortaya çıkan, temeli Marksist ideolojiye dayanan bir anlayıştır. Marksizm'e göre toplum içinde sınıfsal farklılıklar vardır ve bu farklılıklar üretim ilişkilerinden kaynaklanmaktadır. Ekonomiye dayalı farklılıklar insanlar arasında zengin-fakir, patron-işçi, yönetici-yönetilen gibi kutuplaşmalara sebep olmaktadır. Burada esas olan sanatın toplumun gerçeklerini, ekonomiye dayalı sınıf farklılıklarını yansıtması gerektiğidir. Toplumsal dönüşümü sağlayarak sınıfsız bir toplum yapısını hedeflemektedir. Bu dönüşümü sağlayacak en önemli araçlardan biri edebiyattır. Edebiyatın yayılma alanından ve insanlar üzerindeki etkin rolünden faydalanır. Toplumcu gerçekçilik, Dünya ve Türk edebiyatında pek çok sanatçıyı etkilemiştir. Türk edebiyatında bu sanatçılardan biri de Ercümend Behzad Lav'dır. Bu tezde, Ercümend Behzad Lav'ın eserleri toplumcu gerçekçi anlayış çerçevesinde incelendi. Çalışmada gerçekçilik problemi, toplumcu gerçekçi anlayışın çıkış noktası ve sanatla olan ilişkisi tespit edildi. Dünya ve Türk edebiyatındaki çıkış noktalarına değinildi. Bu doğrultuda sanatçının eserleri semboller, çatışmalar, temel karşıtlıklardan genel yapıya, kavramlardan genel yapıya, ideoloji ve taraf olma, emek ve sömürü, şairin ütopyası/ideal düzen, kadın, evrensellik, mekân, zaman başlıkları altında değerlendirildi. Sanatın ve edebiyatın temel konularından biri olan toplumcu gerçekçi anlayışın Ercümend Behzad Lav'ın da temel sanat felsefesi olduğu saptandı. Sanatçının yetiştiği çevre, aldığı eğitim, yaptığı meslekler ve şiire getirdiği yenilikler anlatıldı. Yaptığı biçimsel denemelerle devrimci nitelikli bir şair olduğu belirlendi. Sanatçının içinde bulunduğu dönemin ve toplumun şartlarından etkilendiği dolayısıyla eserlerinin anlam evrenini bu paralellikte oluşturduğu tespit edildi. Anahtar Kelimeler: Gerçekçilik, toplumcu gerçekçilik, Marksizm, şiir, tiyatro.

Socialist realism is a concept born in the 19th century, which takes its roots from Marxist ideology. According to Marxism there are class differences in society and these differences are due to relations of production. Differences based on economy lead to polarization between people, such as rich-poor, boss-worker, intendant-governed. The main tenet of this is that art should reflect on the realities of society and differences between economical classes. It aims for a classless society by providing social transformation. One of the most important tools for this transformation is literature. It benefits from the spread of literature and the active role on people. Social realism has influenced many artists in the World and Turkish literatüre. One of these artists in Turkish literature is Ercümend Behzad Lav. In this thesis, works of Ercümend Behzad Lav was analyzed from a socialist realism perspective. In this work the problem of reality, the starting point of socialist realism and its relationship with art was identified. The starting point of the World and Turkish literature were mentioned. Accordingly, works of the artist was evaluated in terms of symbols, conflicts, ideology and belonging, labour and exploitation, utopia of the poet, woman, universality, time and place. It was established socialist realism, one of the main ideas of art and literature was also the philosophy of Ercümend Behzad Lav. The artist sera, the education he took, his occupations and innovations which he brought to poetry were told. It was determined that he was a revolutionary poet, in his formal experiments he had done. It was also established the artist was influenced by the era and society he was a part of, and consequently he constructed the meaning of his works accordingly. Keywords:Realism, Socialist Realism, Marxism, Poetry, Theater