Doğu Türkistan'ın bağımsızlık mücadelesi ve Mesut Sabri Baykozi

Abstract

Doğu Türkistan, yüzyıllar boyunca çeşitli Türk topluluklarına yurt olmuştur. Ancak 1949 yılından beri, Çin Halk Cumhuriyeti'nin işgali altındadır. Resmi adı Sinkiang Uygur Özerk Bölgesi olan Doğu Türkistan, 1982 Çin Anayasasına göre, Çin'in ayrılmaz bir parçası durumundadır. Bölgede, çeşitli İnsan Hakları sorunları mevcuttur. İnsan Hakları sorunlarının ortaya çıkmasındaki en önemli sebep, Doğu Türkistan'ın ekonomik zenginliğidir. Çünkü bu kaynaklar Çin'in vazgeçilmezi durumundadır. Üç Efendiler olarak bilinen Mesut Sabri Baykozi, İsa Yusuf Alptekin ve Mehmet Emin Buğra, Doğu Türkistan'ın bağımsızlığını kazanabilmesi için mücadele etmişlerdir. Bu çalışma da, Doğu Türkistan halkının Çin'e karşı verdiği bağımsızlık mücadelesinden ve Doğu Türkistan'ın ilk Türk valisi olan Mesut Sabri Baykozi'nin hayatı ve faaliyetlerinden bahsedilmektedir.

East Turkestan has been home to various Turkish communities for centuries. However, it has been occupied by the People's Republic of China since 1949. East Turkestan, whose official name is Sinkiang Uighur Autonomous Region, is an integral part of China according to the 1982 Chinese Constitution. There are various Human Rights issues in the region. The most important reason for the emergence of human rights problems is the economic wealth of East Turkestan. Because these resources are indispensable in China. Mesut Sabri Baykozi, Isa Yusuf Alptekin and Mehmet Emin Bugra have fought for the independence of East Turkestan. In this study, the struggle of the people of East Turkestan against China and the life and activities of Mesut Sabri Baykozi, the first Turkish governor of East Turkestan, are discussed.