Kayseri ili ve çevresinin deprem tehlikesi üzerine bir değerlendirme

Abstract

Deprem tehlikesi, can ve mal kaybı yaratabilecek büyüklükte bir depremden kaynaklanan yer hareketinin belirli bir yerde ve belirli bir zaman aralığında oluşma ihtimali olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’nin sahip olduğu aktif tektonik yapı ve jeolojik unsurlar nedeniyle deprem tehlikesi farklı disiplinlerde çeşitli başlıklar altında değerlendirilmekte, elde edilen sonuçlar disiplinlerarası çalışmalarda kullanılmaktadır. Ancak, yapılan çalışmalara, ilerleyen teknolojik gelişmelere, deprem olayı ile ilgili artan farkındalık ve bilgi düzeyine rağmen depremlerin konumunu, oluş zamanını ve büyüklüğünü önceden tespit ile ilgili ulaşılan seviye ne yazık ki tatmin edici boyutta değildir. Tüm bu belirsizlikler nedeniyle depremsellik parametrelerinin, tekrarlanma periyotlarının ve meydana gelme olasılıklarının tespiti sadece insan yaşamı açısından değil mühendislik yapılarının sürdürülebilirliği açısından da oldukça önemlidir. Bu çıktılara ise ancak yapılacak deprem tehlike analizleri aracılığı ile ulaşmak mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada Kayseri merkezli (38.72ºK-35.48ºD) 200 km yarıçaplı dairesel bir alanın deprem tehlikesi değerlendirilmiştir. Bunun için Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’nden (KRDAE) elde edilen veriler kullanılmıştır. 1900-2020 yılları arasında meydana gelmiş magnitüdü M≥3.5 olan depremler KRDAE kataloğundan seçilmiştir. Farklı ölçekteki magnitüd değerlerinin Moment Magnitüd (Mw) ölçeğine dönüştürülmesiyle katalog homojen hale getirilmiştir. Homojen hale getirilen kataloğa tamamlılık analizinin yapılması ve bağımlı olayların ayrıştırılması ile birlikte çalışmada kullanılacak katalog elde edilmiştir. Yapılan çalışmada kullanılacak katalog oluşturulduktan sonra, depremsellik parametreleri olarak tanımlanan “a” ve “b” parametreleri En Büyük Olasılık Yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Son olarak da, bu parametrelerden yararlanarak ve Poisson modelini kullanarak farklı büyüklükteki depremlerin meydana gelme olasılıkları ve geri dönüş periyodları hesaplanmıştır. Böylelikle çalışma alanının güncel deprem tehlikesi değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; çalışma alanı için “a” değeri 5.71, “b” değeri ise 0.82 olarak hesaplanmıştır. Çalışma alanı içerisinde 25 yıllık bir süreçte Mw=6.6 büyüklüğündeki bir depremin oluşma olasılığı %19, tekrarlanma periyodu ise 115 yıl olarak belirlenmiştir.