Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi IMF tarafından geliştirilen üç farklı finansal gelişmişlik endeksi aracılığıyla Türkiye özelinde incelemektir. Finansal gelişmişlik endeksi 3 farklı boyutta finansal gelişmişliği özetlemektedir. Bunlardan birincisi finansal derinlik olup finansal kurumların ve piyasaların kapsamını ölçmektedir. Erişim boyutu ise ekonomik birimlerin finansal sistemden yararlanabilme düzeyini temsil ederken, verimlilik boyutu ise finansal hizmetlerin sunumunda kurumlar ve piyasaların ne kadar etkin olduklarını göstermektedir. 1980-2018 yıllarını kapsayan ve yıllık veri seti kullanılan bu çalışmada finansal gelişmişlik düzeyinin kişi başına çıktı düzeyi üzerindeki etkisi geleneksel büyüme unsurlarıyla birlikte tahmin edilmiştir. Model değişkenlerinin öncelikle birinci dereceden tümleşik olduklarını görmek için Dickey-Fuller ve Phillips-Perron Birim kök testleri uygulanmıştır. Daha sonra değişkenlerin birinci farkta durağan olmaları nedeniyle ARDL eşbütünleşme analizi yapılmıştır. ARDL eşbütünleşme analizi ile elde edilen sonuçlar finansal gelişmişliğin kişi başına çıktı düzeyi üzerinde önemli etkisi olduğunu göstermiştir. Finansal piyasaların gelişmişlik düzeyinin ekonomik performans üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu fakat finansal kurumlardaki gelişimin etkisinin ise yansız olduğu ortaya konmuştur. Etkilerin boyutu geleneksel göstergeler yanında oldukça düşük tespit edilmiştir. Bu bağlamda Türkiye özelinde finansal piyasalardaki gelişimi destekleyecek politika önerilerinde bulunulmuştur. Türkiye özelinde birçok defa finansal gelişme ve ekonomik performansa dayalı testler yapılmıştır. Çalışmada finansal gelişmişliğin etkisi büyümenin diğer kaynakları olan beşeri sermaye, sabit sermaye yatırımları, hükümet harcamaları ve dış ticaret hacmi ile birlikte dinamik olarak değerlendirilmiştir. Çalışma bu yanıyla da ülkemiz özelinde yapılan çalışmalardan ayrışarak özgün bir nitelik kazanmaktadır.

Aim of this study is to analyze the relationship between financial development and economic growth in Turkey by means of three financial development indices that are developed by IMF. Financial development index summarizes the financial development at three different dimensions. The first of these is financial depth, which measures the scope of financial institutions and markets. While the accessibility dimension represents the level of benefit derived from the financial system by economic units, the efficiency dimension shows how institutions and markets are effective in the supply of financial services. In this study, which covers the years 1980-2018 and employs annual data set, the effect of financial development level on per capita output is estimated together with conventional growth factors. Dickey-Fuller and Phillips-Perron unit root tests were employed to see whether model variables were integrated at first degree. After that ARDL co-integration analysis is made since variables are found stationary at first difference. The results obtained by ARDL co-integration analysis have showed that financial development is effective on per capita output. It has been revealed that the level of development of financial markets has a positive effect on economic performance, but the effect of development in financial institutions is neutral. Size of the effects was detected quite low compared to traditional indicators. In this context, public policy measures that support the development of financial markets in Turkey are suggested. In Turkey, tests based on financial development and economic performance have been conducted several times. In the study, the effect of financial development was evaluated in a dynamic way together with other sources of growth such as human capital, fixed capital investments, government expenditures and foreign trade volume. The study differs from the studies carried out in our country and becomes unique with this aspect.