Maden atıklarının kristal sır üretiminde değerlendirilmesi

Abstract

Dünyada insan nüfusu ve ihtiyaçları hızla artmaktadır. Üretim ve tüketimin artmasına paralel olarak atıklar hızla çoğalmakta ve doğal kaynaklar azalmaktadır. Madenlerin işlenmesi sürecinde çeşitli atıklar ortaya çıkmakta ve bunların büyük bir kısmı atıl durumda bulunmaktadır. Atıl durumdaki atıklar ekonomik bir kayıp olmanın yanı sıra çevre ve insan sağlığını da tehdit etmektedir. Atık sorunlarının ciddi boyutlara gelmesi konuyla ilgili endişeleri de arttırmıştır. Atıkların yeniden kullanıma dâhil edilerek değerlendirilmesi gittikçe önem kazanmaktadır. Günümüzde çevresel atıkların yönetimi ve geri dönüşüm çalışmalarındaki artış dikkat çekicidir. Yüksek miktarda hammadde içeriğine sahip olan atıkları kullanma olanaklarını bulmak için önemli çaba sarf edilmektedir. Bu çalışma ile maden işletmelerinde ortaya çıkan inorganik katı atıkların sanat sırlarında eritici, renklendirici, kristallendirici olarak değerlendirilmesinin yanı sıra çevre kirliliğinin önlenmesi ve ekonomik kazanç elde edilmesi amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra maden atıkları ile çalışacak sanatçılara farklı bakış açıları kazandıracağı düşünülmektedir. Sürdürülebilir endüstri için, üretim süreçlerinde ortaya çıkan atıklar, önemli miktarlarda değerli malzemeler içeren ikincil kaynakları temsil eder. Çalışmada endüstriyel üretim sonucunda ortaya çıkan, maden ve mineral içeren atıklar değerlendirilmiştir. Bor türevi atığı, bakır atığı ve pirit külünün ikincil kullanımı ile artistik sır üretimine uygunluğu araştırılmıştır. Seger metoduna göre hazırlanmış çeşitli kompozisyondaki sırlara, ağırlıkça %10-%50 arasında maden atıkları ilave edilmiştir. Atık ilave edilmiş sırlar porselen bünyeler üzerine fırça ile uygulanmıştır. Fırınlama işlemi 1080℃ ile 1200℃ arasında değişen sıcaklıklarda elektrikli fırında ve bütün sırlar için oksijenli atmosferde gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak farklı oranlarda çeşitli maden atıklarının seramik sır kompozisyonlarına ilave edilmesiyle artistik sırlar ve tekstürlü dekoratif yüzeyler oluşmuştur. Bunun yanı sıra sır kompozisyonlarına ilave edilen renklendirici oksitler ile renklendirilerek artistik sırların doku ve renk çeşitliliği arttırılmıştır.

The human population and their needs are increasing rapidly in the world. In parallel with the increase in production and consumption, wastes are increasing rapidly and natural resources are decreasing. Various wastes are come out during the processing of mines and most of them are idle. These wastes are not only an economic loss, but also threat the environment and human health. The seriousness of the waste problems has also increased the concerns about the issue. Evaluation of wastes by including them in reuse is gaining more and more importance. Today, the increase in environmental waste management and recycling studies is remarkable. Considerable effort is being made to find possibilities to use waste with a high raw material content. With this study, it is aimed to use inorganic solid wastes from mining enterprises as a solvent, colorant and crystallizer in art glazes, as well as to prevent environmental pollution and ensure the economic gain. In addition, it is thought that it will bring different perspectives to the artists who will work with mine wastes. For the sustainable industry, the wastes generated in the production processes represent secondary sources that contain significant amounts of valuable materials. In the study, wastes containing mine and minerals resulting from industrial production were evaluated. The secondary use of boron derivative waste, copper waste and pyrite ash and its suitability for artistic glaze production were investigated. Mine wastes between 10% - 50% by weight were added to glazes of various compositions prepared according to the Seger method. The glazes to which the waste was added were applied with a brush on the porcelain bodies. The firing process was carried out in an electric furnace at temperatures ranging from 1080°C to 1200°C and in an oxygenated atmosphere for all glazes. As a result, artistic glazes and textured decorative surfaces were formed by adding various mineral wastes in different rates to ceramic glaze compositions. In addition, the texture and color diversity of artistic glazes has been increased by coloring them with coloring oxides added to the glaze compositions.