Alışveriş merkezi (AVM) kuruluş yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemlerinin (CBS) kullanılması: Sivas il merkezi örneği

Abstract

Bugüne kadar çok sayıda araştırmaya konu olan, farklı yöntemlerle ele alınan AVM yer seçimi problemine, bu çalışmada Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile çözüm bulunması amaçlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı; AVM tüketicilerinin özellikleri, istek ve beklentileri ile bunlara ilişkin coğrafi verilerin, CBS ortamında bütünleştirilerek en uygun AVM kuruluş yerinin belirlenmesidir. CBS, objektif ölçütlere göre karar vermesi, kısa sürede istenilen sonuçları sunması ve coğrafi verilerle, sözel verileri bir arada kullanmaya imkân vererek, haritalarla görselleştirilebilmesi nedeniyle oldukça etkileyici sonuçlar ortaya koyabilen bir yöntemdir. Bu sebeplerle çalışmada, özellikle tercih edilmiştir. Çalışmanın evrenini Sivas il merkezinde ikamet eden bireyler oluşturmaktadır (n=372.300). Alışveriş merkezinin konumunun belirlenmesinde, sadece yatırımcınınisteklerinin değil, tüketici beklenti ve özelliklerinin de dikkate alınması gerekmektedir. Hedef kitlenin kimler olduğu ve nelere önem verdiği bilinmeden,kapsamlı ve sağlıklı bir analiz yapılması mümkün değildir. Bu sebepleSivas il merkezinde kurulacak bir AVM için en uygun konumun belirlenmesinde,potansiyel tüketicilerin beklentileri, demografik ve sosyoekonomik özellikleri ile AVM kullanımı davranışlarına ait veriler, Sivas'ın tek alışveriş merkezi olan Primemall'da 500 kişiye yüzyüze uygulanan bir anket ile elde edilmiştir. Anketin ilk bölümündeki soruların, frekans dağılımları incelenmiş; ikinci bölümündeki ifadeler ise; faktör analizi ile daha az sayıda değişkene indirgenmiştir. Faktör analiziyle indirgenen ifadelerin, birinci bölümdeki değişkenlerle Kruskal Vallis H Testi kullanılarak karşılaştırmaları yapılmış, Mann Whitney U Testi ile de farklılıkları ortaya konulmuştur.Daha sonra, faktör analiziyle indirgenmiş değişkenlerin, birbirleriyle ilişkilerini test etmek amacıyla korelasyon testi yapılmıştır.Tüketici anketinden elde edilen bazı veriler, CBS kullanılarak görselleştirilmiş olup, mahalle detayında haritalar elde edilmiştir. Son olarak CBS ile belirli ölçütler kullanılarak en uygun AVM konumları belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre; Sivas il merkezinde AVM yatırımı için 6 konum tespit edilmiştir. Bu konumlar tüketici anketinden elde edilen bulgularla değerlendirilerek en uygun konum olarak Diriliş Mahallesi yakınındaki, yeni yapılacak olankuzey çevreyolu ve toplu konutlar civarındaki "1. Konum" önerilmiştir. Son olarak araştırmanın kısıtlarından bahsedilerek gelecekte AVM ya da benzer nitelikteki yatırımları yapabilecek olan yatırımcılara bazı önerilerde bulunulmuş ve benzer konularda yapılacak araştırmalara ilişkin birtakım öneriler sunulmuştur.

In this study it is aimed to find a solution to the shopping mall location selection problem, which is the subject of many researches and handled with different methods so far, with Geographical Information Systems (GIS). Therefore, the purpose of this study is; integrating the features, requests and expectations of Shopping Center' (SC) consumers and the geographical data related to these are in the GIS environment to determine the most suitable SC location. GIS is a method that can make quite impressive results because it can decide according to objective criteria, present desired results in a short time and visualize with maps, allowing to use geographic data and verbal data together. Therefore, it is especially preferredin this study. The population of the study is composed of individuals residing in the center of Sivas province (n = 372.300).In determining the location of the shopping center, it is necessary to take into account not only the investor's wishes but also consumer expectations and characteristics. It is not possible to conduct a comprehensive and healthy analysis without knowing who the target group is and what importance it is. For this reason, the most suitable location for a shopping mall to be established in the city center of Sivas was determined by using a questionnaire in which the expectations of potential consumers, their demographic and socioeconomic characteristics and shopping mall usage behaviors were applied to 500 people in Primemall which is the only shopping center of Sivas.In the first part of the questionnaire the frequency distributions of the questions were examined; in the second section; fewer variables were reduced by factor analysis.Comparisons were made using the Kruskal Vallis H Test with the variables in the first section, which were reduced by factor analysis, with Mann Whitney U Test also revealed the differences. Correlation test was then performed to test the relationship of the reduced variables to each other by factor analysis. Some data obtained from the consumer survey were visualized using GIS and maps were obtained in the neighborhood detail. According to research findings; in Sivas province center, 6 positions were determined for shopping mall investment.These locations are evaluated with the findings obtained from the consumer survey and the most suitable location is located near the Diriliş Mahallesi, "1. Location "is recommended.Lastly, by mentioning the limitations of the research, some suggestions have been made to the investors who will be able to make investments in the AVM or similar qualities in future and some proposals have been made about the researches to be made on similar issues.