Öğretmen adaylarının girişimciliğe yönelik semantik algılarının belirlenmesi

Abstract

Bilimde ve teknolojide yaşanan hızlı gelişmelerle birlikte öğrencilerin ve eğitimcilerin sahip olmaları gereken bilgi, beceri ve yetkinlikler farklılaşmakta, daha yaratıcı, yenilikçi ve girişimci bireylerin yetiştirilmesi gereği doğmaktadır. 21. yy. becerileri arasında bulunan girişimcilik, üretilen bilgi ve teknolojinin, fikirlerin eyleme geçirilerek ekonomik, sosyal ve kültürel değer oluşturulmasını ifade etmektedir (Eurydice, 2016; Fayolle & Klandt, 2006). Türkiye Girişimcilik Stratejisi ve Eylem Planı (GİSEP, 2015) ile 11. Kalkınma Planı (2019) çerçevesinde girişimcilik kültürü ve kapasitesinin geliştirilmesi için problem çözme ve algılama yeteneği gelişmiş, girişimcilik ve yenilikçilik özelliklerine sahip bireylerin yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda ülkemizde ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim programlarına girişimcilik teması yerleştirilmiştir. Ulusal ve uluslararası boyutta girişimciliğe verilen önemin giderek arttığı gözönüne alındığında soyut bir kavram olarak girişimciliğin doğru anlaşılması son derece önemlidir. Girişimciliğe yönelik fikirlerin gelişmesinde bireylerin girişimciliğe yükledikleri duyuşsal anlamlar rol almaktadır. Buradan hareketle girişimcilik hakkındaki bilgilerin ve girişimcilik kavramına yüklenen anlamsal farklılıkların ortaya çıkarılması ön plana çıkmaktadır. Öğrencilerin girişimcilik alanındaki kavramsal şemalarının yapılandırılmasında öğretmenlerin ve farklı branşlardaki öğretmen adaylarının girişimciliğe ait sahip oldukları algılar önem arz etmektedir. Alanyazın incelendiğinde eğitim bilimleri alanında girişimciliğe ilişkin algıların belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Dolayısıyla bu araştırmada farklı branşlarda ve sınıf düzeylerinde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının girişimciliğe yükledikleri semantik anlamlar bakımından girişimcilikle ilgili olumlu ve olumsuz algılarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, öğretmen adaylarının girişimciliğe yükledikleri duyuşsal semantik değerlerin hangi yönde eğilim gösterdiğinin ve “bölüm, cinsiyet, girişimcilik eğitimi alma durumu” değişkenlerine göre girişimciliğe yönelik semantik algıların anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesi hedeflenmektedir. Araştırma, Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören öğretmen adaylarının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarının seçiminde farklı branşlarda ve farklı sınıf düzeylerinde kayıtlı olma, ulaşılabilirlik ve gönüllülük esasları dikkate alınmıştır. Araştırma nicel araştırma modeline ait tarama deseninde yapılandırılmıştır. Tarama deseni ile gerçekleşmiş veya gerçekleşmekte olan bir olay/durum, bulunduğu koşullar içerisinde tanımlanmaya çalışılır (Karasar, 2009). Bu araştırmada da öğretmen adaylarının girişimcilik üzerine semantik (anlamsal) algıları tanımlanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla öğretmen adaylarının girişimcilik üzerine algıları, anlamsal farklılıklarına göre girişimcilik kavramını derecelendiren semantik farklılık ölçeğiyle tespit edilmiştir. Verilerin analizinde açımlayıcı faktör analizi kullanılacaktır. Buna göre ölçeğin toplam varyansı açıklama yüzdesi ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı hesaplanacaktır. Akabinde öğretmen adaylarının girişimcilik algılarının hangi yönde eğilim gösterdiklerinin belirlenmesine yönelik olarak betimsel istatistik değerleri hesaplanacaktır. Bu analizlere ek olarak öğretmen adaylarının girişimciliğe yükledikleri semantik anlamların “cinsiyet, girişimcilik eğitimine katılım durumu, kayıtlı olunan sosyal ve fen bölümleri” değişkenlerine göre farklılık gösterip göstermediği, parametrik test varsayımlarının sağlandığı durumlarda bağımsız gruplar için t-testi, parametrik test varsayımlarının sağlanmadığı durumlarda ise Mann Whitney U-testi kullanılarak incelenecektir. Araştırma kapsamında girişimcilik semantik algıların belirlenmesi ile araştırmanın alanyazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Farklı lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının girişimciliğe yönelik semantik algılarının hazırbulunuşluk düzeylerine göre genel olarak olumlu yönde eğilim göstereceği tahmin edilmektedir. Fakat öğretmen adaylarının girişimciliğe yönelik semantik algılarının, demografik değişkenler olarak belirlenen bölüm, cinsiyet ve girişimcilik eğitimine katılma durumlarına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterip göstermediği üzerine öngörüde bulunulamamaktadır. Çoğu öğretmen adayının girişimciliğe yönelik profesyonel bir eğitim ya da ders almadığı gözönünde bulundurulduğunda, girişimcilik alanını anlamlandırmada zorlanabilecekleri düşünülmektedir.