Türkiye'deki kültür rotalarının kültürel mirasın korunmasına katkısı; Karia Yolu örneği

Abstract

Kültür rotası kavramının Avrupa'da fikirsel tohumların oluşumu Avrupa Konseyinin 1960 yıllarındaki çalışmalarına kadar geriye gitmektedir. En başından itibaren Avrupa'daki kültür rotaları baskın bir biçimde Avrupa'nın ortak mirası ve Avrupalılığın inşası vurgulaması yapılmıştır. Bu amaçlardan daha önemlisi ortak kültür bilincinin oluşturulması, geçmişin bir konsept halinde anlaşılması, somut ve somut olmayan kültür varlıklarının korunması ve yaşatılması ve rotalar üzerindeki tüm kültür varlıklarının birlikte değerinin yükseltilmesi ile turizm hareketliliğinin kırsala da yayılması teşvik edilmiştir. Türkiye, kültür rotası oluşturmak için derin, zengin ve bölgeden bölgeye değişen somut ve somut olmayan kültürel çeşitliliği ve doğal zenginlikleri ile çok elverişli bir konumdadır. Kültür rotalarının güçlü bir yanı da kültürel öğelerini bir çatı altında bireysel değerlerini koruyacak şekilde tutan ve birlikte değerlerini yükselten projeler olmasıdır. Bunun sonucu olarak kültür rotalarından beklenen kültürel bilinçlenme, bir bölgeyi ve içindeki tüm mirası birleştirme, farkındalık yaratma ve korunmasına katkı sağlamadır. Kültürün korunması kavramı, Türkiye'de rotaların oluşturma sebebi değil sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Ancak buna rağmen kültür rotaları, kültürel mirasın korunmasında yerelde ve genelde önemli bir farkındalık aracına dönüşmüştür. Yerelin kültürüne ilgi duyan ziyaretçinin bakış açısı yerelin etrafını saran ve onun hayatının bir parçası olan bu kültürün değerini anlamasında ve korumasında farkındalık yaratması kültür rotasının önemli katkıları arasında sayılabilir. Karia Yolu Kültür Rotası Muğla ve Aydın gibi iki önemli turizm merkezlerini kapsayan Türkiye'nin en uzun yürüyüş rotasıdır (820km). Hem Muğla hem de Aydın özellikle kültür ve kıyı turizmi ile ön plandadırlar. Zira daha çok kıyılarda ve antik kentler etrafında sınırlanan turizm anlayışı Karia Yolu Kültür Rotasının 1/3'ü bölgenin iç kısmından geçmesiyle odağını kıyıdan iç bölgelere çevirmiştir. Rota bugün 7 ilçe, 67 köyden geçmektedir. Bu yönüyle Karia Yolu Kültür Rotası önemli bir kırsal turizm projesidir. Bu hali ile Karia Yolu, bir kültür rotasının en büyük amaçlarından olan kırsal kalkınma için avantaj sunmaktadır. Çalışma nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışmasına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda ilgili literatür taranmış, gözlem ve katılımcı gözlem yoluyla, birincil ve ikincil veriler elde edilmiştir. Sonuç olarak "Karia Yolu Kültür Rotası" Türkiye'deki önemli ekoturizm projelerinden biri haline gelmiştir. Bununla birlikte yolun tanınırlığı her geçen yıl artmakta ve böylelikle bulunduğu coğrafyanın kültürel mirasının korunmasında da büyük bir misyon üstlenmektedir. Bu kapsamda yolun kendisi alandaki işaretleme ve belgeleme çalışmalarıyla somut mirasın korunmasına katkı sunarken, yol üzerindeki kültürel varlıkların deneyimlenmesi ve yerel halkın bu konuda kazandığı farkındalık ise somut olmayan kültürel miras bilinci bağlamında önem arz etmektedir. Bununla birlikte yaşanan tüm bu olumlu yanlara rağmen hem somut hem de somut olmayan mirasın kalıcı biçimlerde korunması için Türkiye'deki diğer rotalar gibi Karia Yolu Kültür Rotasının da tescil yolunun önü açılmalı ve rotaların korunması ile ilgili kanun düzenlemelerinin yapılması elzemdir. Bu bağlamda Karia yolu kültür yolu rotasının somut miras değeri olarak kendisinin korunduğu yerde somut ve somut olmayan kültürü korumaya yönelik yapacağı katkı da aşikardır.

The formation of the intellectual seeds of the concept of cultural route in Europe goes back to the work of the Council of Europe in the 1960s. From the very beginning, cultural routes in Europe have been emphasized on the common heritage of Europe and the construction of Europeanness. More importantly, the spread of tourism activity to the countryside was encouraged by creating a common cultural awareness, understanding the past as a concept, protecting and keeping alive the tangible and intangible cultural assets, and raising the value of all cultural assets on the routes together. Turkey is in a very convenient position with its tangible and intangible cultural diversity and natural riches, which are deep, rich and vary from region to region to create a cultural route. Besides cultural routes is that they are projects keeping their cultural elements under one roof, which preserves their individual values and raise their values together. As a result, cultural awareness expected from cultural routes is to unite a region and all the heritage in it, to create awareness and contribute to its protection. The concept of cultural preservation has emerged as a result, not the cause, of the creation of routes in Turkey. However, despite this, cultural routes have turned into an important awareness tool locally and generally in the protection of cultural heritage. The perspective of the visitor, who is interested in the local culture, can be counted among the important contributions of the cultural route, as it raises awareness in understanding and protecting the value of this culture that surrounds the local and is a part of his life. Carian Trail cultural route is Turkey's longest walking route (820km), covering two important tourism centers such as Muğla and Aydın. Both Muğla and Aydın are at the forefront of culture and coastal tourism. Tourism which is mostly limited to the coasts and around the ancient cities, has turned its focus from the coast to the interior, as 1/3 of the Carian Trail cultural route passes through the interior of the region. Today, the route passes through 7 towns and 67 villages. In this respect, Carian Trail cultural route is an important rural tourism project. As such, Carian Trail directly serves the purpose of providing an advantage for rural development, which is one of the greatest goals of a cultural route. The study was carried out in accordance with the case study, one of the qualitative research approaches. In this context, the relevant literature was searched and primary and secondary data were obtained through observation and participant observation. As a result "Carian Trail Culture Route" is one of the important ecotourism projects in Turkey. However, the recognition of the road is increasing every year and thus, it undertakes a great mission in preserving the cultural heritage of its geography. In this context, while the road itself contributes to the protection of the tangible heritage with the marking and documentation works in the area, the experience of the cultural assets on the road and the awareness of the local people on this issue are important in the context of intangible cultural heritage awareness. However, despite all these positive aspects, for the permanent preservation of both tangible and intangible heritage, the way for registration of the Carian Trail cultural route, like other routes in Turkey, should be paved, and it is essential to make legal arrangements for the protection of the routes. In this context, it is obvious that the Carian Trail cultural route will contribute to the preservation of tangible and intangible culture where it is protected as a tangible heritage value.