Kerkük Türkmenlerinde geleneksel meslekler

Abstract

Köyden kente göçün hızla artması, kent yaşamı içinde hızlı teknolojik dönüşüm geleneksel meslekleri yok ettiği gibi, icracıları da başka alanlara yönlendirmiştir. Bugüne kadar yörede bulunan geleneksel meslekler, hem mesleği icra edenlerin geçim kaynağı, hem de yöreye ait değerleri, kültürel özellikleri yansıtan önemli unsurlar olarak tanımlanabilir. Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesinde de yer alan geleneksel meslekler ve bu mesleklerin icracıları Türk kültür aktarımında önemli işlevi yerine getirmektedir. Bugüne kadar "Kerkük Türkmenlerinde Geleneksel Meslekler" üzerine müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada, Kerkük Türkmenleri arasında gerek yaşamaya devem eden gerekse unutulmaya yüz tutmuş ya da unutulmuş meslekler yer verilecektir. Bu araştırmadaki amaç, Türkmen ustaların babadan oğula bir nesli nasıl geçtiğini görmekteyiz. Son yüz yıllardır dünyanın hızlı büyümesi ve teknolojin insan hayatının her noktasına etkili olmasından dolayı meslekler hangi yönden olumlu veya olumsuz etkilediğini öğrenmek için bu tezi işledik. Ayrıca Kerkük'te icra edilen mesleklerin Anadolu topraklarında olan benzerliğin ortaya çıkarmak için böyle bir araştırma yapmış olduk. Söz konusu tezde olan meslekler Kerkük'ün coğrafi konumun ne kadar mesleklere etkisi olduğunu görmek için bu çalışmayı yaptık. Çünkü bu coğrafyada binlerce yıldır yaşayan Türkmenler farklı kültürlerle vermiş olduğu avantaj sayesinde mesleklerin ne zorluklar ve şartlar içerisinde yaptıkları için böyle bir konuyu ele almış olduk. Mesleklerin icrasında ne tür malzemeler ve aletler kullanıldığını öğrenmek ve mesleklerin yüz yıllardır nasıl sürdürüldüğünü ve günümüze kadar varlıklarını nasıl koruyabildikleri bu araştırma sayesinde öğrenmiş oluyoruz. Tez çalışması esnasında farklı yazılı kaynakları taranıp almış olduğumuz bilgileri tezimizde yer verdik. En çok saha çalmasına yöneldik ve derleme yöntemine başvurarak insanlarla birebir mülakat yapıp bilgi edindik. Kerkük Türkmenlerinde Geleneksel Meslekler başlıklı tez çalışmamızın bir Giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında çalışmanın konusu, amacı, problemi, gerekçesi ve yöntemi yer almaktadır. Birinci bölümde Kerkük Türkmenlerinin Tarihi, Coğrafi ve Sosyo-Kültürel Özellikleri, İkinci bölümde Kerkük Türkmenlerin Geleneksel Mesleklerin hammaddelerine göre ayırıp her mesleği tek tek ele alınarak anlatılmıştır. Üçüncü bölüm ise Kerkük Türkmenlerinin Geleneksel Mesleklerinin Halk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölümde folklorun işlevleri bağlamında Kerkük Türkmenlerinin geleneksel meslekleri ela almış olduk. Tezin sonunda da derleme esnasında mülakat yaptığımız kişilerin ve üretmiş oldukları nesnelerin fotoğrafları yer almıştır.

The rapid increase in migration from the village to the city and the rapid technological transformation in urban life have not only destroyed traditional professions, but also directed performers to other areas. Traditional occupations in the region until today can be defined as both the livelihood of those who practice the profession and important elements that reflect the values and cultural characteristics of the region. Traditional professions and the performers of these professions, which are also included in the convention for the protection of intangible cultural heritage, fulfill an important function in the transmission of Turkish culture. To date, no independent study has been conducted on "Traditional Occupations in Kirkuk Turkmens". In this study, it will be written about the professions that continue to live among Kirkuk Turkmens, or that are on the verge of being forgotten or forgotten. The aim of this research is to see how Turkmen masters passed a generation from father to son. Due to the rapid growth of the world and the effect of technology on every aspect of human life for the last hundred years, we have studied this thesis to learn how it affects professions positively or negatively. In addition, we have conducted such a research to reveal the similarity of the professions practiced in Kirkuk with the Anatolian lands. Occupations in our thesis in question We conducted this study to see how much the geographical location of Kirkuk has an effect on occupations. Because, thanks to the advantage given by Turkmens living in this geography for thousands of years with different cultures, we have dealt with such a subject because of the difficulties and conditions of their profession. Through this research, we learn what kind of materials and tools are used in the execution of professions and how professions have been maintained for hundreds of years and how they have survived to the present day. During the thesis study, we scanned different written sources and included the information we received in our thesis. We mostly focused on playing the field and by using the compilation method, we interviewed people and got information. Our thesis titled Traditional Professions in Kirkuk Turkmen consists of an Introduction and four chapters. In the introduction part, the subject, purpose, problem, justification and method of the study are included. In the first part, the History, Geographical and Socio-Cultural Characteristics of the Kirkuk Turkmens, and in the second part, the Kirkuk Turkmens are separated according to the raw materials of the Traditional Occupations and each profession is discussed one by one. In the third part, the Place and Importance of Traditional Professions of Kirkuk Turkmen in Folk Literature is discussed. In the fourth and last chapter, Kirkuk in the context of the functions of folklore. We have taken over the traditional professions of the Turkmen. At the end of the thesis, there are photographs of the people we interviewed during the compilation and the objects they produced.