Algılanan motivasyon iklimi aracılığıyla örgütsel atikliğin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi

Abstract

Devamlı değişen pazar şartları ve teknolojik gelişmelerin yaşandığı belirsiz bir çevrede, örgütlerin verimliliğinin ve etkililiğinin artması yönündeki en önemli etken insan faktörüdür. Örgütlerin rekabetçi ortamda avantaj elde edebilmek ve başarıyı yakalayabilmek için insan kaynağının etkin bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Son yıllarda kurumlarda performans kadar önemli olan bireysel çıktılardan biri de örgütsel vatandaşlık davranışları kavramıdır. Kamu kurum ve kuruluşlarında bu konuda bazı görgül çalışmalar olmasına karşın alan yazınında örgütsel atiklik ile birlikte algılanan motivasyon ikliminin bireylerin örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkilerini ele alan araştırmaya rastlanmamaktadır. Dolayısıyla alan yazında bu konudaki bulgu eksikliğini gidermek maksadıyla bu çalışma algılanan motivasyon ikliminin aracı değişken olduğu modelde örgütsel atikliğin örgütsel vatandaşlık davranışlarını nasıl ve ne yönde etkilediğini belirlemeye odaklanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, örgütsel atiklik ve algılanan motivasyon ikliminin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisini ortaya koymak ve örgütsel atiklik ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkide algılanan motivasyon ikliminin aracı etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini, Nevşehir ili kamu kurum ve kuruluşları bünyesindeki sporcular oluşturmaktadır (n=405). Çalışmada veriler, Sharifi ve Zhang'ın (1999) geliştirdiği örgütsel atiklik ölçeği, Nerstad, Roberts ve Richardsen (2013) tarafından tasarlanan algılanan motivasyon iklimi ölçeği ve Podsakoff ve diğerleri (1990) tarafından geliştirilen örgütsel vatandaşlık davranışları ölçeğini kapsayan bir anket formu yardımıyla toplanmıştır. Araştırmanın modelini ve hipotezlerini test etmek amacıyla yapısal eşitlik modellemesi, hiyerarşik regresyon analizi ve Preacher ve Hayes (2008) tarafından önerilen Process Makrosu yardımıyla BC Önyükleme Yöntemi uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre, örgütsel atikliğin hem örgütsel vatandaşlık davranışları hem de algılanan motivasyon iklimi üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Buna ek olarak, algılanan motivasyon ikliminin örgütsel vatandaşlık davranışlarını pozitif yönde etkilediği gözlenmiştir. Ayrıca örgütsel atikliğin örgütsel vatandaşlık davranışlarının boyutlarından özgecilik, nezaket, centilmenlik, vicdanlılık ve sivil erdem üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan algılanan motivasyon ikliminin, örgütsel atiklik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide aracı etkiye sahip olduğu ortaya konmuştur. Bununla beraber algılanan motivasyon ikliminin hem örgütsel atiklik ile vicdanlılık ilişkisinde hem de örgütsel atiklik ile sivil erdem ilişkisinde aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Son olarak bu araştırmanın bazı kısıtlarına yer verilmiş, çalışmada yapılan tespitlere ilişkin yöneticilere, öğreticilere ve sporculara yönelik önerilerde bulunulmuş ve yine gelecekte bu alanda çalışma yapacak araştırmacılara yönelik bazı öneriler sunulmuştur.

In an uncertain environment where constantly changing market conditions and technological developments are experienced, the most important factor in increasing the efficiency and effectiveness of organizations is the human factor. In order for organizations to gain advantage and achieve success in a competitive environment, human resources must be managed effectively. In recent years, one of the individual outputs that is as important as performance in institutions is the concept of organizational citizenship behaviors. Although there are some empirical studies on this subject in public institutions and organizations, there is not enough research in the literature that deals with the effects of organizational agility and perceived motivation climate on individuals' organizational citizenship behaviors. Therefore, in order to eliminate the lack of findings on this subject in the literature, this study focuses on determining how and in what way organizational agility affects organizational citizenship behaviors in the model in which perceived motivation climate is the mediating variable. The aim of this research is to reveal the effect of organizational agility and perceived motivation climate on organizational citizenship behaviors and to determine the mediating effect of perceived motivation climate on the relationship between organizational agility and organizational citizenship behaviors. The sampling of the research consists of the athletes in public institutions and organizations in Nevşehir province (n=405). In the study, data were collected with the help of a questionnaire including the organizational agility scale developed by Sharifi and Zhang (1999), the perceived motivation climate scale designed by Nerstad, Roberts and Richardsen (2013), and the organizational citizenship behaviors scale developed by Podsakoff et al. (1990). Structural equation modeling, hierarchical regression analysis and the BC Sampling Method by the help of Process Macro suggested by Preacher and Hayes (2008) were applied to test the model and hypotheses of the research. According to the research findings, it determined that organizational agility had a positive effect on both organizational citizenship behaviors and perceived motivational climate. In addition, it observed that the perceived motivational climate had a positive effect on organizational citizenship behaviors. In addition, it determined that organizational agility had a positive effect on altruism, courtesy, sportsmanship, conscientiousness and civic virtue, which are dimensions of organizational citizenship behaviors. On the other hand, it revealed that the perceived motivation climate had a mediating effect on the relationship between organizational agility and organizational citizenship behavior. However, it determined that the perceived motivation climate had a mediating effect both on the relationship between organizational agility and conscientiousness, and on the relationship between organizational agility and civic virtue. Finally, some limitations of this research are given, suggestions are made for managers, trainers and athletes regarding the findings made in the study, and some suggestions are presented for researchers who will work in this field in the future.