Türkiye’de 1950’li yıllar, kır ve kent yapılarındaki köklü dönüşümler, göç, sanayileşme ve toplumsal ilişkilerin
farklılaşması ekseninde sonraki yıllarda daha hızlı yaşanacak değişmelerin habercisi olan yıllardır. Bu çalışma,
Necati Cumalı’nın 1956 yılında yayımlanan “Aklım Arkada Kalacak” adlı hikâyesini, 1950’li yıllarda yaşanan
kentleşme, göç ve sanayileşme bağlamında yaşanan modernleşme süreçlerinin neden olduğu toplumsal değişmeler
açısından değerlendirmektedir. Söz konusu yıllarda yaşanan modernleşme sürecinde yaşanan değişmeler tarımda
makineleşme ve toprak reformları, köyden kente göç ve sanayileşme süreçleri ve toplumsal ilişkilere yansımaları
ile sınırlandırılmıştır. Hikâyede yer alan temalar göç, mekânsal hareketlilik, aidiyet geliştirme, geleneksel ve
modern toplumsal yapıların bir arada bulunması, cemaat ve cemiyet tipi toplumsal ilişki biçimleri gibi sosyolojik
kavramlar etrafında tartışılmaktadır. Hikâyedeki kadın ve erkek karakterlerin ele alınma biçimleri doğrultusunda
hikâyede kendini hissettiren toplumsal cinsiyet yaklaşımı da değerlendirilmektedir. Dönemin özellikleri ışığında
ele alınan temalar sonucu, 1950’li yıllarda yaşanan modernleşme süreçlerinin hikâyeye özellikle toplumsal
ilişkiler, mekânsal hareketlilik ve geçiş dönemi modern geleneksel yapıların bir aradalığı gibi açılardan yansıdığı
söylenebilir
1950’s in Turkey, witnessed changes like rural- urban structures, social relations and other modernization
processes such as industrialization and immigration which foreshadowed changes that would be experienced for
the next decades. This study reviews the story called “Aklım Arkada Kalacak” (1956) by Necati Cumalı, in the
context of social impacts of modernization, urbanization and migration experienced in 1950’s in Turkey. Scope of
the study is limited the modernization process experienced in that decade to agricultural mechanization, agrarian
reform, rural- urban migration and industrialization. Themes of the story are discussed by using sociological
concepts like migration, spatial mobility, sense of belonging, coexistence of traditional and modern social
structures, community and society types of social relations. Gender themes in the story are discussed in reference
to representation of female and male characters. As a result, in consideration of the themes discussed in relation to
the modernization experiences in 1950’s in Turkey, the story involves characteristics of the decade in social
relations, spatial mobility, coexistence of traditional and modern social structures.
