Âşık şiirinde hayvan sembolizmi

Abstract

Çalışmanın konusu âşık şiirinin temsilcilerinden Âşık Ömer, Bayburtlu Zihni, Dadaloğlu, Dertli, Ercişli Emrah, Erzurumlu Emrah, Gevheri, Karacaoğlan, Köroğlu ve Sümmani'nin şiirlerinde geçen hayvanlar, bu hayvanların hangi özellikleri ile neleri ve hangi kavramları sembolleştirdiğidir. Kuşaklarca sürdürülen âşıklık geleneği ürünlerinde kendine yer bulan hayvan sembolizminin çalışma konusu olarak seçilmesi âşıklık geleneğinin ve hayvanların kültürümüzdeki değerinden kaynaklanmaktadır. Hayvanların tespitinde çalışılan şiirler için Sadettin Ergun'un Âşık Ömer Hayatı ve Şiirleri; Saim Sakaoğlu'nun Bayburtlu Zihni, Karacaoğlan; İsmail Görkem'in Yeni Bilgiler Işığında Dadaloğlu Bütün Şiirleri; Dilaver Düzgün'ün Dertli Divanı Karşılaştırmalı Metin; Ali Saraçoğlu'nun Ercişli Emrah; E.ÖZGENÇ'in Köroğlu Hayatı ve Bütün Şiirleri; Orhan Ural'ın Dost Elinden Gelen Turna Erzurumlu Emrah Hayatı; Şiirleri Şükrü Elçin'in Gevheri; Hayrettin Rayman'ın Âşık Sümmânî: Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Şiirleri ve Şiirlerinin Tahlili adlı kitaplarından yararlanılmıştır. Çalışmada âşık şiiri, âşıklar, Türk kültüründe ve âşık şiirinde hayvan sembolizmi hakkında bilgi verilmiştir. Seçilen şairlerin şiirlerinde geçen hayvan isimleri taranarak fişlenmiştir. Belirlenen hayvanlar ile ilgili kaynak taraması yapılmıştır. Bu bilgiler ışığında âşık şiirinde hayvanların kullanılışları örnekler üzerinden yorumlanmıştır. Kavram ya da duyguların, hayvanların kullanılması ile sembolleştirildiği dörtlük örneklerinin yanında, hayvanların doğal yaşam içindeki durumları, davranışlarının işlendiği dörtlüklere de kullanımdaki farklılığın karşılaştırılması açısından yer verilmiştir. Çalışma Kuşlar, Kara Hayvanları, Deniz Hayvanları ve Böcekler başlıklı üç bölümden oluşmaktadır.

Subject of this study is animals which are mentioned in poetries of Âşık Ömer, Bayburtlu Zihni, Dadaloğlu, Dertli, Ercişli Emrah, Erzurumlu Emrah, Gevheri, Karacaoğlan, Köroğlu and Sümmani, who are from respresentatives of minstrel poetry, and is what and which concepts they symbolize by which features of these animals. Selecting animal symbolism which takes a place in products of minstrelsy tradition that has been maintained by generations, as subject of the study, results from value of minstrelsy tradition and animals in our culture. For poems which were studied in determining animals, we benefitted from books called; Âşık Ömer's Life and His Poems by Sadettin Ergun; Bayburtlu Zihni and Karacaoğlan by Saim Sakaoğlu; Dadaloğlu's All Poems in the Light of New Information by Ismail Görkem; Collected Poems of Dertli/Comparative Text by Dilaver Düzgün; Ercişli Emrah by Ali Saraçoğlu; Köroğlu's Life and His All Poems by E. ÖZGENÇ; ''Dost Elinden Gelen Turna''-Erzurumlu Emrah's Life and His Poems by Orhan Ural; Gevheri by Şükrü Elçin; Âşık Sümmani: His Life, Literary Character, Poems and Analysis of His Poems, by Hayrettin Rayman.