Türk ve Gine hukuklarında mevduat kavramı ve mevduat sahiplerinin korunması

Abstract

Bankalar, finansman ihtiyacı olanlar ile finansman kapasitesine sahip yatırımcılar arasında finansal bir aracıdır ve bu anlamda ekonominin de önemli bir itici gücüdür. Zira bankalarda toplanan mevduat veya farklı isimler adı altında toplanan fonlar üretime, istihdama ve neticede ekonominin gelişimine hizmet eder. Bu bazen kalkınma ve yatırım bankaları bazen ticari bankalar ve bazen de katılım bankaları yoluyla gerçekleşir. 1994-2003 yılları arasında Türkiye'de 25 banka yönetim sorunları, özellikle iç ve dış denetim zafiyeti gibi nedenlerle iflas etmiş ve bunun devlete geri ödeme maliyeti 41 milyar dolara mal olmuştur. 2011 yılında Gine'de bir banka iflas etmiştir. Bu durum Gine devletine 2017 yılında 2,2 milyon dolar tutarında bir geri ödemeye mal olmuş ve on bin civarında mevduat sahibinin(mudi) mağduriyeti söz konusu olmuştur. Bu iki ülkedeki ekonomik koşullara ve bankacılık düzenlemelerine bağlı olarak devletler, yalnızca olası bir iflastan kaçınmak, ekonomik bir denge sağlamak, mudileri korumak için değil, aynı zamanda mevduatları sigortalamak için de katı önlemler almışlardır. Bu bağlamda çalışmamızın konusu hem Türk hem de Gine banka hukuklarında önemli bir fon toplama yöntemi olan mevduat kavramını inceleyerek bankalara bu fonu temin eden mevduat sahiplerinin haklarını ve onları koruyucu hukuki mekanizmaları incelemektir. Bu iki ülkede yaşananlardan sonra olası mağduriyetlerin önüne geçilebilmesi ve alınan tedbirlerin daha iyi anlaşılabilmesi için karşılaştırmalı bir çalışmaya ihtiyaç duyulmuş, bu sistemlerdeki koruyucu hükümlerin açıklanması, eksikliklerinin ortaya çıkarılması ve önerilerde bulunulabilmesi için bu karşılaştırmalı çalışmanın yapılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, Gine ve Türkiye'deki mevduat kavramı, hukuki niteliği, mevduat türleri ve mevduat sigorta sistemleri ele alınarak birikimlerini banka mevduatına yatıran tasarruf sahiplerinin korunması meselesi ve bunun her iki ülke hukuk sistemi ve esasında ekonomisi açısından önemi ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Banks are a financial intermediary between those in need of financing and investors with financing capacity, and in this sense, they are an important driving force of the economy. This is because the deposits or funds collected in banks under different names serve production, employment and ultimately the development of the economy. This is sometimes realised through development and investment banks, sometimes through commercial banks and sometimes through participation banks. Between 1994 and 2003, 25 banks in Turkey failed due to management problems, especially internal and external audit weaknesses, costing the state US$ 41 billion in repayment costs. In 2011, a bank failed in Guinea. This situation cost the Guinean state a repayment of USD 2.2 million in 2017, and around ten thousand depositors (depositors) were victimised. Depending on the economic conditions and banking regulations in these two countries, governments have taken strict measures not only to avoid a possible bankruptcy, maintain an economic balance, protect depositors, but also to insure deposits. In this context, the subject of our study examines the concept of deposit, which is an important fund collection method in both Turkish and Guinean bank laws, and includes the rights of depositors who provide these funds to banks and the legal mechanisms that protect them. After the experiences in these two countries, a comparative study was needed in order to prevent possible victimisation and to better understand the measures taken, and it was aimed to conduct this comparative study in order to explain the protective provisions in these systems, to reveal their deficiencies and to make suggestions. In this study, the concept of deposit, its legal nature, types of deposits and deposit insurance systems in Guinea and Turkey will be discussed and the issue of protection of savers who deposit their savings in bank deposits and the importance of this issue in terms of the legal system and essentially the economy of both countries will be tried to be revealed.