İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi TY 9940 numarada kayıtlı Mecmua-i Nezair'in (63a-135a) transkripsiyonlu metni ve MESTAP'a göre tasnifi

Abstract

Mecmua derleme geleneği, klasik Türk edebiyatının en önemli edebî faaliyetleri arasında yer almaktadır. Mecmualar derlendiği dönemin tarihine, yaşam tarzına, sanat anlayışına, edebî zevklerine ve beğenilerine dair ipuçları veren kıymetli eserlerdendir. Nitekim bu eserler sayesinde başta tezkireler olmak üzere kaynaklarda adı geçmeyen şairlere ve onlara ait şiirlere ulaşım sağlanmaktadır. Mecmualar, kendi dîvânlarını oluşturamamış ya da oluşturmasına rağmen çeşitli sebeplerle dîvânları kaybolan şairler için de ayrıca önem taşımaktadır. Mecmuaların zengin muhtevaları ile net olmayan bilgileri netleştirmek, var olan bir bilgiyi düzeltmek ya da yeni bilgiler eklemek mümkündür. Çalışmamıza konu olan eser de bir şiir mecmuası olup daha özele girildiğinde ise nazire mecmuası olarak karşımıza çıkmaktadır. Nazire mecmuaları dönemin sosyal etkileşimlerini, arkadaşlık ilişkilerini, rağbet görülen konularını bir gelenek çerçevesinde işler. Söz konusu eser İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde TY 9940 arşiv numarasıyla kayıtlı bulunmaktadır. Mecmuanın tamamı 135 varaktan oluşmakta olup çalışmanın incelenen varakları (63a-135a) arasında 45 adet şairin 403 şiirine yer verilmiştir. Şiirleri derlenen şairler XVI. yüzyıl sanatkârları arasında yer almaktadır. Çeviri yazı sistemiyle Latin harflerine aktarılan şiirler vezin bakımından da incelenmiştir. Bu çalışma giriş bölümü dışında üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm mecmuanın tanıtımı, özellikleri ve muhtevasına ayrılmış olup nüsha tavsifi yapılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünü metin oluşturmaktadır. Bu bölümde, yayımlanmış veya tez olarak çalışılmış dîvânlar üzerinden edisyon kritik de yapılmıştır. Üçüncü bölüm ise "Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)"ne göre hazırlanmış olan tabloya ayrılmıştır. Çalışmamızın içerisinde yer alıp, kaynaklarda da haklarında yeterince bilgi bulunan kimi şairlerin daha önce rastlanmamış şiirleri klasik Türk şiiri bağlamında araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.

The tradition of mecmua compiling compilations is among the most important literary activities of classical Turkish literature. Mecmuas are valuable works that give clues about the history, lifestyle, understanding of art, literary tastes and tastes of the period in which they were compiled. As a matter of fact, these works provide access to poets and their poems that are not mentioned in the sources, especially in tezkires. Mecmuas are also important for poets who could not create their own dîvans or whose dîvans were lost for various reasons. It is possible to clarify unclear information, correct existing information, or add new information with the rich content of Mecmuas. The work that is the subject of our study is also a poetry collection, and when we get more specific, it appears as a collection of nazire. Nazire mecmuas cover the social interactions, friendship relations, and popular topics of the period within the framework of a tradition and contribute to researchers in terms of analysing them. The work in question is registered in Istanbul University Rare Works Library with the archive number TY 9940. The entire Mecmua consists of 135 varaks and 402 poems of 45 poets are included between the varaks (63a-135a) examined in the study. The poets whose poems were compiled are among the 16th century artists. The poems, which were transferred to Latin letters with the transcription system, were also analysed in terms of meter. This study consists of three main parts except the introduction. The first part is devoted to the introduction, features and content of the manuscript and a copy recommendation is made. The second part of the study consists of the text. In this section, edition criticism was also made on the dîvâns that were published or studied as a thesis. The third part is devoted to the table prepared according to the "Systematic Classification of Mecmuas Project (MESTAP)". The poems of some poets, which are included in our study and about whom there is enough information in the sources, have been presented to the attention of researchers in the context of classical Turkish poetry.