İşverenlerin Kayıtlı Yabancı İşçi Çalıştırmaya Yönelik Niyetleri: Hatay İli Örneği

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, son yıllarda artan kitlesel göç olaylarının etkileri, yabancıların entegrasyonu, göç alan ülkelerin yabancılara ilişkin politikaları ve göç alan ülkedeki işverenlerin yabancı işçilere yaklaşımları incelenmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu kapsamda okuyuculara çalışma hakkı, yabancılar hukuku, sosyal güvenlik kavramı, mültecilerin işgücü piyasası entegrasyonu, Türkiye'de bulunan Suriyeli sığınmacılar ile ilgili bilgiler sunulmuş mültecilerin işgücü piyasasına entegrasyon sürecinde karşılaşılan sorunlar üzerinde durulmuştur. Sonrasında araştırma konusuyla ilgili olarak Türkiye'de en çok mülteci bulunduran illerden olan Hatay ilinde işverenlerin yabancı işçilere yönelik niyetlerini ölçmek amacıyla 526 işverene anket uygulanmış elde edilen veriler üzerinde gerekli analizler yapılarak değerlendirilmiştir. Analizlerde işverenlerin kayıtlı yabancı işçi çalıştırmaya yönelik niyetlerinin nelerden etkilendiği açıklanmaya çalışılmıştır. Analizler yorumlanırken kamu politikasına uyma modellerinden de yararlanılmıştır. Dolayısıyla işverenin yabancı işçi istihdamına ilişkin yasal düzenlemelere ve bu alandaki kamu politikalarına uyarken hangi davranış modelini seçtiğinin iyi analiz edilmesi, yabancıların işgücü piyasasına entegrasyon sürecine katkı sağlayabilecektir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; işverenleri kayıtlı yabancı işçi çalıştırmaya iten en önemli faktörün ise yabancı işçilere olan algılar ve tutumlar olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer yandan işverenler, yabancıların işgücü piyasasına erişimi ve sosyal güvenlik haklarıyla alakalı yasal düzenlemeler ve idari yaptırımlardan haberdar oldukça kayıtlı yabancı işçi çalıştırma niyetleri olumlu anlamda etkilenmektedir. Hatay ilinde yer alan işverenlerle yabancı işçiler arasında benzer kültürel ve etnik özellikler olduğu dikkat çekmektedir. İşverenin kayıtlı yabancı işçi çalıştırma niyetindeki artışı etkileyen faktörler arasında işveren ve yabancı işçi arasındaki etnik ve kültürel benzerliklerin olmasını da söyleyebiliriz. Ayrıca işverenler arasında kayıtlı yabancı işçi çalıştırmaya yönelik olumlu algılar yaygınlaşırsa normatif uyma davranışı sergilenebilecek, beraberinde kayıtsız yabancı işçi istihdamının ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları giderebilecektir. Son olarak emek piyasası paydaşlarını ilgilendiren çıkarımlar yapılmış ve bu alanda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

This master thesis is prepared to examine the approaches of the effects of increasing mass migration events in recent years, the integration of foreigners, the migration policies and the employer attitudes towards foreign workers on the receiving countries. In this context; the right to work, law of foreigners, the concept of social security, labour market integration of refugees, information about Syrian refugees in Turkey has been presented to the readers and problems faced during the integration process of refugees into the labour market are emphasized. Regarding the subject of research; to evaluate the employer attitudes towards foreign workers, a questionnaire is applied to 526 employers in the province of Hatay, Turkey and the results were evaluated by analyzing the data obtained from the questionnaire. In the analyses, what effects the employer attitudes towards registered foreign workers is tried to explain. While interpreting the analyses, compliance with public policy models were also made use of. Therefore, a correct analysis of which behavior model the employer chooses to comply with legal regulations and employment policies of foreign workers may contribute to the integration process of foreigners into the labour market. When the findings obtained within the scope of the study were evaluated; perceptions and attitudes towards foreign workers are the most important factors that push employers to employ registered foreign workers. On the other hand, as employers were aware of foreigners' access to the labour market and legal regulations and administrative sanctions related to social security rights, their intention to employ registered foreign workers was positively affected. It is noteworthy that there are similar cultural and ethnic characteristics between employers and foreign workers in Hatay Province. We can also say that there are ethnic and cultural similarities between employer and foreign worker among the factors affecting the increase in employer's intention to employ registered foreign workers. Besides, if positive attitudes about employing registered foreign workers become widespread among employers, normative compliance behavior may be exhibited and may eliminate the negativities of unregistered foreign workers. Finally, inferences have been made concerning the labour market stakeholders and suggestions were made to the researchers who would like to research in this field.