Abstract:
Anadolu’da Türkçe konuşan ve yazılarında Grek alfabesi kullanan zümre Karamanlı Ortodoks Türkler olarak adlandırılmaktadır. Milli mücadelenin son döneminde açık bir biçimde Türk Ortodoks olarak adlandıran ve tarihi süreçte ise Ortodoks Rum toplumu içerisinde ayrı bir kimlikle Zımmiyan-ı Karaman veya Karamanyan olarak adlandırılan bu topluluk, Anadolu’da özellikle Karaman, Konya, Kayseri, Niğde, Nevşehir ve Isparta gibi yerlerde yaşamıştır. TBMM ile Yunan Hükümeti arasında 30 Ocak 1923 tarihinde imzalanan “Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol” gereğince Türk topraklarında yerleşmiş Rum Ortodoks dininden Türk uyruklarıyla, Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyruklarının 1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak zorunlu mübadelesine girişilmiştir. Bu kapsamda, Nevşehir ve çevresinde (Nevşehir Merkez, Ürgüp, Mustafapaşa), Derinkuyu (Suvermez, Yazıhöyük, Zile), Niğde (Gölcük, Misti/Misli Fertek, Sementra, Andaval, Hasköy, Aravan/kumluca, Kurdanos/Hamamlı, Bor), Aksaray (Güzelyurt, Uluağaç), Kayseri (İncesu, Zincidere, Pınarbaşı, Endürlük, Develi) yaşamakta olan Karamanlı Ortodoks Türkler, Yunanistan’ın başta Selanik olmak üzere çeşitli şehirlerine yerleştirilmiştir.
Projemizin konusunu, Kapadokya bölgesinden Yunanistan’a göç eden ve günümüzde Yunanistan’ın Selanik, Larissa, Eviya Adası (Prokopi, Neasinasos, Neapoli, Neagelveri, Kapadokya) Atina, Prea, Halkida gibi yerleşim yerlerinde yaşayan Karamanlı Ortodoks Türklerin sözlü ve yazılı kültür ürünleri oluşturmaktadır. Bu zümrenin salnameleri, efsaneleri, halk hikâyeleri, masalları, türküleri, ağıtları, manileri, ninnileri, atasözleri, deyimleri, bilmeceleri, tekerlemeleri vb. sözlü ve yazılı kültür ürünlerinin yanı sıra Karamanlı Ortodoks Türklerin giyim, kuşam ve süslenme, müzik ve halk dansları gibi kültürel unsurları da çalışmanın konusu içerisindedir.