İnsan sosyal bir varlıktır. Dil, insanın içinde bulunduğu çevreyi anlamlandırma ve anlatma aracıdır. Çevremizi anlamlandırabilmek için dinleme ve okuma becerilerine, anladıklarımızı anlatabilmek için de konuşma ve yazma becerilerine sahip olmamız gerekir. Bu dört temel beceri dilin işlevlerini yerine getirebilmesini ve insanın karşısındakiyle sağlıklı bir iletişim kurabilmesini sağlar. Ülkemizde ana dili öğretimi Türkçe derslerinde yapılmaktadır. Türkçe dersi bilgi dersi olmaktan çok beceri dersidir. Ana dili öğretiminin amacı, dilin temel becerileri olarak adlandırılan dinleme, konuşma, okuma, yazma becerilerini geliştirmektir. İnsanın hayata gelmeden çok önce anne karnında ilk edindiği dil becerisi dinlemedir. Bu yüzden dinleme insan hayatında önemli bir yere sahiptir. Teknolojinin hızla gelişmesi dinleme becerisinin yanı sıra izlemeyi de beraberinde getirmiştir. Dinleme ve izleme bireyin hayatı boyunca öğrenmesinin ve anlamasının en etkili yoludur. Günlük hayatımızda çoğu bilgiye dinleyerek ve izleyerek ulaşabiliyoruz. Medya çoğunlukla dinleme ve izleme becerisini temel alarak gelişmektedir. Medya, dolayısıyla dinleme/izleme etkinlikleri hayatımızı tamamıyla kuşatmışken eğitim sisteminin bu kuşatmayı görmezden gelmesi beklenemez. Bu nedenle gelecek nesillerin iyi birer dinleyici izleyici olabilmeleri, medya mesajlarını doğru algılayıp anlamlandırabilmeleri oldukça önemlidir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada doküman analizi tekniği kullanılmıştır.2016-2017, 2017-2018, 2018-2019 yılları arasında 5.sınıf Türkçe ders kitabında yer alan dinleme/izleme metinleri çalışma kapsamında çoklu ortam tasarım ilklerine göre incelenmiş ve değerlendirilmiştir. İlk önce alan yazında Çoklu Ortamla Bilişsel Öğrenme Kuramı ve çoklu ortam tasarım ilkeleri hakkında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Dinleme/izleme metinleri çoklu ortam tasarım ilkelerine göre incelenerek bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda dinleme/izleme metinlerinin kitaplarda yer alma oranının diğer metinlere göre düşük olduğu, dinleme/izleme metinlerinde özellikle "sinyal" , "bölümlendirme", "ön çalışma" "üretimci ilke" tasarım ilkelerine uyulmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türkçe öğretimi, dinleme/izleme metinleri, çoklu ortam
Human is a social entity. Language is a means of explaining and explaining the environment in which people live. We need listening and reading skills to make sense of our environment, and speaking and writing skills to explain what we understand. These four basic skills enable the language to perform its functions and establish a healthy communication with the other person. In our country, mother tongue teaching is conducted in Turkish courses. Turkish is a skill course rather than a knowledge course. The aim of teaching mother tongue is to develop listening, speaking, reading and writing skills which are called basic skills of language. The first language a person acquires in the womb long before coming to life is listening. Therefore, listening has an important place in human life. The rapid development of technology has brought monitoring as well as listening skills. Listening and monitoring is the most effective way for an individual to learn and understand throughout his life. In our daily lives, we can access most information by listening and watching. Media develops mostly based on listening and monitoring skills. While the media, and therefore listening / watching activities, completely surround our lives, the education system cannot be expected to ignore this siege. Therefore, it is very important for future generations to be good listeners and to perceive and make sense of media messages correctly. In this study which is a qualitative research, document analysis technique was used. Listening / monitoring texts in the 5th grade Turkish textbook between 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019 were examined and evaluated according to multimedia design principles. Firstly, in the literature, studies on Cognitive Learning Theory with Multimedia and principles of multimedia design are examined. Listening / monitoring texts were examined according to the principles of multimedia design and the findings were obtained. As a result of the research, it was concluded that listening / monitoring texts were lower in the books compared to the other texts, and in the listening / monitoring texts especially "signal", "segmentation", "preliminary work" and ci producer principle "design principles were not complied with. Keywords: Turkish teaching, listening / monitoring texts, multimedia
