Özet:
“Kazan Tatarlarının Halk Anlatmalarında Mitolojik Unsurlar” adlı çalışma; Giriş, Sonuç
ve Kaynakça kısımları dışında üç bölümden oluşmaktadır.
“Tatar Türklerinin Mitolojisi ve Tatar Halk Anlatmalarının Genel Özellikleri” başlıklı
ilk bölümde Kazan-Tatar Türklerinin mitolojisi ve gelenekli anlatıları genel özellikleri
açısından incelenmektedir. İlk bölümün birinci kısmında; “Hayvanlar ve İnsanlar”,
“Kozmogonik Mitler”, “İlahlar” ve “Kötü Varlıklar” ile ilgili tespit ve değerlendirmelere
yer verilmektedir. Bu bölümün ikinci kısmında; Kazan-Tatar Türklerinin gelenekli
anlatılarından “Masal”, “Destan” ve “Efsane” türlerinin özellikleri belirlenmekte, bu
türlerin sınıflandırmalarına değinilmektedir.
“Tatar Türklerinin Halk Anlatmalarında Mitolojik Unsurlar” başlıklı ikinci bölümde
Kazan-Tatar Türklerinin gelenekli anlatılarından destan, efsane ve masal türlerine giren
ürünleri araştırılmakta ve bu anlatı türlerinde bulunduğunu belirlenen mitik unsurlar
sınıflandırılarak değerlendirilmektedir. Mitik unsurlar bu bölümde “Mitolojik
Varlıklar”, “Mitolojik Tabiat Unsurları”, “Mitolojik Hayvanlar”, “Mitolojik Dünya
Tasarımı”, “Mitolojik Renkler” ve “Mitolojik Sayılar” başlıkları altında
incelenmektedir. Mitik motiflere / unsurlara yüklenen anlamların belirlenmesi ve
incelenmesi sırasında diğer Türk boylarıyla ilgili yapılan çalışmalardan da
yararlanılmaktadır. Böylelikle bir yandan gelenekli Tatar-Türk anlatılarındaki mitik
anlamlar incelenirken bir yandan da diğer Türk boylarının benzer / ortak mitik
unsurlarına ve bu unsurların taşıdığı mitik anlamlarına –genel hatlarıyladeğinilmektedir.
Bununla da yetinilmeyen araştırmada belirlenen mitik motifler ayrıca Stith Thompson’ın
“Motif Index of Folk Literature” adlı çalışmasından yararlanarak da incelenmektedir. Bu
inceleme, araştırmanın üçüncü bölümünde yer almaktadır.
