Dilin canlı bir varlık olduğunun delillerinden birisi de hiç şüphesiz ağızlardır. Bu
gerçekten hareketle Türkiye Türkçesi ağız sahaları XX. yüzyılın başından itibaren
araştırmacılar tarafından incelenmeye başlanmıştır. Yapılan çalışmaların sonucunda
İngilizce, Almanca, Fransızca gibi birçok dil için hazırlanan ağız atlasının hiç vakit
kaybedilmeden Türkiye Türkçesi için de hazırlanması gerektiği yine bilim insanları
tarafından dile getirilmiştir. Ağız alanında yapılacak küçük büyük her bir çalışmanın
bahsettiğimiz atlasın hazırlanmasına bir nebze de olsa katkısı olacaktır düşüncesiyle
Kavak ağzı ile ilgili bir inceleme yapmaya karar verdik. Geçmişi ile dikkati üzerine
çeken Kavak’ın, bugün de Samsun-Ankara karayolu üzerinde bulunması sebebiyle
canlılığını koruması, Karadeniz bölgesinin sahil şeridi ile iç kısmı arasında geçiş
noktasında yer alması bizi bu çalışmaya çeken sebeplerden birkaçı olmuştur.
Çalışmada ele alınan ses kayıtları 2001-2003 yılları arasında Mehmet Dursun
ERDEM tarafından dar saha çalışması tekniği ile derlenmiştir. Ses kayıtlarının
çözümlenmesinde Türk Dil Kurumunun benimsediği çeviri yazı işaretleri
kullanılmıştır. Daha önce yapılmış ağız çalışmalarında kullanılan çeviri yazı
işaretlerinden gerek görüldüğünde yararlanılmıştır.
Çalışmamız Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Sonuç, Metinler, Sözlük ve Kaynakça
şeklinde bölümlere ayrılmıştır. Giriş bölümünde bölgenin coğrafi konumu ve tarihi
ele alınmış olup eğitim, ekonomik durum ve gelenek göreneklerden de
bahsedilmiştir. Bölge ile ilgili daha önceden yapılmış çalışmalar da bu bölümün
sonuna eklenmiştir. Çözümlenen metinlerin ses ve şekil yönüyle ele alındığı
bölümlerden sonra bölge ağzının kısaca değerlendirilmesi Sonuç bölümünde
yapılmıştır. Yazı diline göre söylenişi farklılık gösteren kelimeler ile yazı dilinde yer
almayan kelimeler Sözlük bölümünü oluşturmaktadır. Yararlanılan kaynakların
listelendiği Kaynakça bölümü ile çalışmamız sonlanmıştır.
One of the proofs that language is a live-being is undoubtedly the dialect.Considering
this fact , the dialect areas of Turkey Turkish have been started to be studied by
researchers from the 20th century onwards.As a results of the studies, it has been
stated by the researchers that dialect atlas already prepared for many languages such
as English, German and French should immediately be prepared for Turkey Turkish.
We decided to do a study on Kavak dialect with the thought of every little work to do
in the mouth area as a contribution to the preparation of the atlas we are talking
about. The fact that Kavak, which attracted attention with its past, is located on the
highway of Samsun-Ankara today, protecting its vitality and being located at the
crossing point between the coast and the inner part of the Black Sea region has been
a few of the reasons that attracted us.
The sound recordings in the study were compiled by Mehmet Dursun ERDEM
between 2001-2003 with the technique of narrow field study. In the decoding of the
voice recordings, the transcription signs adopted by the Turkish Language Institution
were used. Translated texts used in previous dialect studies were utilized when
needed.
Our study has been divided into sections in the form of Introduction, Phonetics,
Linguistics, Conclusion, Texts, Dictionary and Bibliography. In the introduction, the
geographical location and history of the region have been discussed, and education,
economic situation and customs have been mentioned. Previous studies on the region
has also been added at the end of this chapter. After the sections where the analyzed
texts have been handled in terms of sound and figure, the region mouth has been
briefly evaluated in the Conclusion section. Words that differ according to the
written language and words that do not appear in the writing language form the
dictionary section. We have finished our study with the bibliography section where
the resource used have been listed.
