Kavak Ağzı

Abstract

Dilin canlı bir varlık olduğunun delillerinden birisi de hiç şüphesiz ağızlardır. Bu gerçekten hareketle Türkiye Türkçesi ağız sahaları XX. yüzyılın başından itibaren araştırmacılar tarafından incelenmeye başlanmıştır. Yapılan çalışmaların sonucunda İngilizce, Almanca, Fransızca gibi birçok dil için hazırlanan ağız atlasının hiç vakit kaybedilmeden Türkiye Türkçesi için de hazırlanması gerektiği yine bilim insanları tarafından dile getirilmiştir. Ağız alanında yapılacak küçük büyük her bir çalışmanın bahsettiğimiz atlasın hazırlanmasına bir nebze de olsa katkısı olacaktır düşüncesiyle Kavak ağzı ile ilgili bir inceleme yapmaya karar verdik. Geçmişi ile dikkati üzerine çeken Kavak’ın, bugün de Samsun-Ankara karayolu üzerinde bulunması sebebiyle canlılığını koruması, Karadeniz bölgesinin sahil şeridi ile iç kısmı arasında geçiş noktasında yer alması bizi bu çalışmaya çeken sebeplerden birkaçı olmuştur. Çalışmada ele alınan ses kayıtları 2001-2003 yılları arasında Mehmet Dursun ERDEM tarafından dar saha çalışması tekniği ile derlenmiştir. Ses kayıtlarının çözümlenmesinde Türk Dil Kurumunun benimsediği çeviri yazı işaretleri kullanılmıştır. Daha önce yapılmış ağız çalışmalarında kullanılan çeviri yazı işaretlerinden gerek görüldüğünde yararlanılmıştır. Çalışmamız Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Sonuç, Metinler, Sözlük ve Kaynakça şeklinde bölümlere ayrılmıştır. Giriş bölümünde bölgenin coğrafi konumu ve tarihi ele alınmış olup eğitim, ekonomik durum ve gelenek göreneklerden de bahsedilmiştir. Bölge ile ilgili daha önceden yapılmış çalışmalar da bu bölümün sonuna eklenmiştir. Çözümlenen metinlerin ses ve şekil yönüyle ele alındığı bölümlerden sonra bölge ağzının kısaca değerlendirilmesi Sonuç bölümünde yapılmıştır. Yazı diline göre söylenişi farklılık gösteren kelimeler ile yazı dilinde yer almayan kelimeler Sözlük bölümünü oluşturmaktadır. Yararlanılan kaynakların listelendiği Kaynakça bölümü ile çalışmamız sonlanmıştır.

One of the proofs that language is a live-being is undoubtedly the dialect.Considering this fact , the dialect areas of Turkey Turkish have been started to be studied by researchers from the 20th century onwards.As a results of the studies, it has been stated by the researchers that dialect atlas already prepared for many languages such as English, German and French should immediately be prepared for Turkey Turkish. We decided to do a study on Kavak dialect with the thought of every little work to do in the mouth area as a contribution to the preparation of the atlas we are talking about. The fact that Kavak, which attracted attention with its past, is located on the highway of Samsun-Ankara today, protecting its vitality and being located at the crossing point between the coast and the inner part of the Black Sea region has been a few of the reasons that attracted us. The sound recordings in the study were compiled by Mehmet Dursun ERDEM between 2001-2003 with the technique of narrow field study. In the decoding of the voice recordings, the transcription signs adopted by the Turkish Language Institution were used. Translated texts used in previous dialect studies were utilized when needed. Our study has been divided into sections in the form of Introduction, Phonetics, Linguistics, Conclusion, Texts, Dictionary and Bibliography. In the introduction, the geographical location and history of the region have been discussed, and education, economic situation and customs have been mentioned. Previous studies on the region has also been added at the end of this chapter. After the sections where the analyzed texts have been handled in terms of sound and figure, the region mouth has been briefly evaluated in the Conclusion section. Words that differ according to the written language and words that do not appear in the writing language form the dictionary section. We have finished our study with the bibliography section where the resource used have been listed.