Özdemir Asaf'ın şiirlerinde estetik unsurlar

Abstract

ÖZET Özdemir Asaf, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nda anı, deneme, makale ve hikâye türlerinde de eserler vermesine karşın şiirleriyle ön planda olmuştur. Yaşadığı dönemde hiçbir edebî topluluğa katılmamış, şiirlerini kendine özgü bir tarzda yazmıştır. Şiirlerinin genel karakteri hacimce kısa, anlamca yoğun ve sen-ben ikilemi üzerine kurulu olmasıdır. Aşk, yalnızlık, ölüm, anılar ve toplumdaki sosyal sorunlar şiirlerinde yer verdiği başlıca temalardır. Bu çalışmada Özdemir Asaf'ın şiirlerinin estetik unsurlar açısından çözümlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma giriş, iki ana bölüm ve sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş kısmında şairin hayatı ve sanat anlayışına yer verilmiştir. İlk ana bölümde estetikle ilgili teorik bilgiler üzerinde durulmuştur. Estetiğin tanımı, kapsamı ve tarihçesi hakkında bilgiler verilmiştir. Antik Çağ'dan günümüze kadar estetikle ilgilenen filozofların görüşleri açıklanmıştır. Batı filozofları ile İslâm filozoflarının güzel hakkındaki görüşlerine yer verilerek estetiğin farklı medeniyetlerdeki algılanışını gösterilmiştir. Estetik çözümleme, estetik süje, estetik obje, estetik değer ve estetik yargı olmak üzere dört temel unsurdan oluşur. Çözümlemenin kapsamını artırmak için estetik duygular, güzelliğin biçimsel nitelikleri, estetik deneyim, estetik algı, estetik haz, estetik özdeşleyim ve estetik eğitimle ilgili kuramsal bilgiler verilmiştir. Çalışmanın ikinci ana bölümünde şairin şiirlerinde tespit edilen estetik unsurlar başlıklarla verilmiştir. Estetik süje başlığında Özdemir Asaf'ın şairliği ve şiirlerindeki konumu incelenmiştir. Estetik obje bölümünde şiirlerde bulunan objelerin işlevleri açıklandı. Estetik değer ve duygulardan şiirlerde bulunanlar gösterilmiştir. Güzelin biçimsel nitelikleri olan orantı, simetri, harmoni ve çoklukta birlik ilkesinin şiirin biçimine ve anlamına olan katkısı açıklanmıştır. Estetik özdeşleyim kısmında şairin ruh hâlini objelerle estetik bir şekilde nesneleştirdiği örnekler üzerinden gösterilmiştir. Sonuç bölümünde şiirlerde bulunan estetik unsurlar değerlendirilmiştir. Özdemir Asaf'ın objelere karşı estetik bir tavır içerisinde yaklaştığı ve onlara estetik değer ve duygular yükleyerek yargıda bulunduğu görülmüştür. Estetik çözümlemenin Özdemir Asaf'ın şiirlerine farklı bir bakış açısı getirdiği belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Özdemir Asaf, Estetik Süje, Estetik Obje, Estetik Değer, Estetik Yargı.

ABSTRACT Özdemir Asaf has been in the forefront with his poems, although he has also produced works in memoir, essays, articles and stories in the Republican Turkish Literature. He hasn't been participate in any literary society during his lifetime and has wrote his poems in a unique style. The general character of his poems is that they are short in volume, intensely meaningful, and based on the dilemma of me-you. Love, loneliness, death, memories and social problems in society are the main themes of his poems. In this study, it has been aimed to analyze Özdemir Asaf's poems in terms of aesthetic elements. The study consists of introduction, two main sections and conclusion sections. In the introduction part, the poet's life and understanding of art has been given. In the first main part, theoretical information about aesthetics has been emphasized. Information about the definition, scope and history of aesthetics has been given. The views of philosophers interested in aesthetics since ancient times are explained. The views of Western philosophers and Islamic philosophers about the beautiful and the perception of aesthetics in different civilizations are shown. Aesthetic analysis consists of four basic elements: aesthetic subject, aesthetic object, aesthetic value and aesthetic judgment. In order to increase the scope of analysis, theoretical information about aesthetic feelings, formal qualities of beauty, aesthetic experience, aesthetic perception, aesthetic pleasure, aesthetic empathy and aesthetic education are given. In the second main part of the study, the aesthetic elements determined in the poems of the poet are given with titles. In the title of aesthetic subject, Özdemir Asaf's poetry and his position in his poems are examined. In the aesthetic object section, the functions of the objects in the poems are explained. Aesthetic values and emotions are shown in the poems. The formal qualities of beauty, proportion, symmetry, harmony and unity in the multitude principle of the form and meaning of poetry are explained. In the aesthetic empathy section, it is shown through examples that the poet objectifies the mood with objects in an aesthetic way. In the conclusion part, aesthetic elements in poems are evaluated. It was seen that Özdemir Asaf approached the objects in an aesthetic manner and judged them by imposing aesthetic values and feelings on them. It is determined that aesthetic analysis brings a different perspective to Özdemir Asaf's poems. Key Words: Özdemir Asaf, Aesthetic Subject, Aesthetic Object, Aesthetic Value, Aesthetic Judgment.